Ka Ktien, Ka Thma

Ha ka synshar laitluid, ki aiñ ki ailad ïa ki MLA ba kin ai ïa ki jingkynthoh jong ki. Ki MLA ka VPP ki la leh ïa kaei kaba ki sngewdei ban leh.

Ka ktien ka pynlong thma bad ka ktien ka wanrah ïa ka jingsuk, bad u Khasi u la dep don lypa ïa kane ka ktien kynnoh kaba ong: Ka Ktien, Ka Thma. Da shisha, ha ka 20 tarik Lber, 2023, ha ka sngi sdang ka Dorbar Mang Tyngka jong ka Ïingdorbar Thawaiñ kaba dang shu dep shah jied ha ki khyndiat sngi ba la lah, ngi la ïohi ïa ka jingwan urlong jong kane ka ktien kynnoh. Ki saw ngut ki MLA ka Voice of the People Party (VPP) hapoh ka jingïalam u MLA na Nongkrem, u Bah Ardent Miller Basaïawmoit, ki la mih noh na ka Dorbar katba u Lat ka jylla, u Phagu Chauhan, u dang ai ïa ka jingkren kum ka jingplie ïa ka Dorbar Mang Tyngka. Ka ju dei ka rukom ba u Lat un ai ïa ka jingkren lane kata ka ‘Governor’s Address’ ha man ka sngi ba sdang ïa ka Dorbar Mang Tyngka, bad mynta ka kynti, u Chauhan, uba la shimti ïa ka kam dang ha u ’nai Kyllalyngkot 2023, u la kren da ka Hindi. Puk, khie bitar ki MLA ka VPP ba kren Hindi u Lat, bad u Bah Ardent u la pyni ïa la ka nongrim bad ki nia hashwa ba baroh saw ngut kin mih noh na ka Dorbar.

Kam dei ka sien banyngkong ba u Lat ka Meghalaya un kren da ka Hindi ha Ïingdorbar Thawaiñ. Ha u Lber 2018, u Lat Ganga Prasad, u la kren da ka Hindi katba ïa ka jingthoh ba la ai sha ki MLA, la shon ha ka ktien Phareng. Kane ka jingkren Hindi jong u Lat ha kato ka por ka la pynlong ïa ki MLA kum ka Kong M Ampareen Lyngdoh bad u Bah Adelbert Nongrum ban kren da ka ktien Khasi watla ki la hap ban pynkylla shwa ïa ka jingkren jong ki sha ka Phareng bad ban sam lypa sha ki MLA. Ka ktien Hindi ka dei kawei na kiba eh tam ban sngewthuh. Ka Hindi kaba kren ha ïew ha hat ka long kaba kham jem ban ïa ka ktien Hindi kaba ki kren ha Dorbar lane ha ki shlem ai jinghikai. Phin sngap ïa ka Hindi ba kren u Myntri Rangbahduh, u Narendra Modi, lane kiwei pat ki Myntri Sorkar Pdeng ki bym ju kham kren Phareng, bad ka Hindi kaba kren da ki MLA jong ngi kiba dei ki Khasi, ka jingïapher ka long kaba ïar shibun.

Hooid, naduh ki snem kiba mynshwa, ka Meghalaya ka la ïoh da ki Lat kiba nang bha ban kren ïa ka ktien Phareng. Lait noh u Ganga Prasad bad u Phagu Chauhan, ngim kynmaw ïa kiwei pat ki Lat ki bym nang ban kren ïa ka ktien Phareng. Ka jingong jong ka Kong Ampareen, kaba dei mynta kawei na ki Myntri ha ka sorkar MDA 2.0, ba ka Sorkar India ka dei ban phah da ki briew kiba nang ban kren da ka ktien ba ïa sngewthuh lang baroh ban long kum u Lat ka Meghalaya, ka long kaba don nongrim. Phah ïa kiba pnah ban kren Hindi sha ki jylla kiba ki nongshong shnong ki nang bha ban kren ïa kane ka ktien. Ngim dei ba ngi ong ba ngi shun ïa ka ktien Hindi, hynrei kam don nongrim ban ïakren ïa kano kano ka ktien ha ki rynsan kum ha Ïingdorbar Thawaiñ haba kiba bun kim sngewthuh. Lehse kaba kren u Lat da ka Hindi ka ïahap shisha bad kaei kaba shon da ka ktien Phareng ha kito ki kot ba sam sha ki MLA. Tangba kan kham suk shibun lada kren beit da kajuh ka ktien kumba la thoh ha ki kot.

Ha ka synshar laitluid, ki aiñ ki ailad ïa ki MLA ba kin ai ïa ki jingkynthoh jong ki. Ki MLA ka VPP ki la leh ïa kaei kaba ki sngewdei ban leh. Hooid, ka Ïingdorbar Thawaiñ ka pyndonkam beit da ka ktien Phareng ha ka kren ka khana. Lada don pat kiba kwah ban kren da kiwei ki ktien kum ka Hindi, Khasi ne Garo, kin hap ban ai lypa shwa da ka jingthoh ha ka ktien Phareng ïa kato kaba kin kren ha ka Hindi, Khasi ne Garo. Kane ka jingjia ha ka sngi sdang jong ka Dorbar Mang Tyngka ka dei ban nang pynkhlaiñ ïa ka jingdawa ban pynurlong noh ïa ka jingpynrung ïa ka ktien Khasi bad Garo ha ka Khyrnit Ba Phra jong ka Riti Synshar. Hynrei kane kam mut pat ba lada la ithuh ïa ka ktien Khasi bad Garo yn ym lah shuh ban ïakren da ka Hindi ne Phareng ha Ïingdorbar Thawaiñ. Lada wan sa da kiwei ki Lat hadien jong une uba mynta bad kim nang bha ïa ka ktien Phareng, ym banse ban ïa sngap biang ïa ka jingkren da ka ktien Hindi.

Ha kajuh ka por, ka sorkar jylla ka dei ban long kaba husiar ïa ki jingthmu barieh jong ka Sorkar Pdeng ha kaba ïadei bad ka ktien ka thylliej. Ngi don tang khyndiat bad ngim lah ban duh noh ïa kata ka barit eh kaba ngi don. Kin don beit ki jingpyrshang ban tyngngian ïa ka ktien Hindi kaba kum ki nongshong shnong ngim lah ban pdiang namar kam dei ka ktien nongmei nongpa bad kam don tynrai eiei hangne. Hooid, ngi burom ïa kiba kwah ban nang ïa kano-kano ka ktien, hynrei kam mut pat ba kiwei kin wan pynbor ïa ngi ban nang ïa ka ktien kaba ngim sngewmon lane sngewmyntoi ban nang. Ha ka jaka lajong, ngin long trai bad ngin ri kyndong ïa kaei kaba ngi la shim pateng na ki longshwa manshwa bad ïa kaei kaba ngi la shim wai na ki longdien mandien.