U MLA ka seng Congress na Umsning, u Dr Celestine Lyngdoh lane u Dr Bom, ha ka 27 tarik Lber, 2023 u la takraiñ tyngeh ïa ka sorkar MDA hapoh ka jingïalam jong u Conrad K Sangma bad u la kynthoh ba ha Meghalaya, ka la mih sa kawei ka jaitbynriew nalor ki Khasi, Jaiñtia bad Garo, bad kata ka dei ka jaitbynriew ‘High-Level’. Kiba la sngap lut ïa ka jingkren jong u Dr Celestine wat lada ka long tang 10 minit, kin sngewthuh ïa ki mat ki jura kiba une u MLA u la wanrah bad ka jingsngewkhia mynsiem khamtam halor ka jingkynnoh u Myntri Korbar Ri, u Amit Shah, ba ka Meghalaya ka dei kaba wan nyngkong eh ha ka bamsap bamngem. Une u MLA u la pyni ïa ka jingshlur ban kren halor ki mat kiba ki paidbah ki ïakren. Na ka por sha ka por, ka kyrteng ‘High-Level’ ka la mih ha kine ki san snem ba la leit noh. Ngim tip sa kaei ka ban jia ha kine ki san snem ba dang shu sdang shen. Tang ka por kan sa batai.
Ngi sngewïahap ïa ka jingkren u Dr Celestine ba ka long ka jinglehraiñ ïa ka jylla ba kan shah kynnoh ba ka dei kaba bamsap tam ha ka Ri khamtam ba ka jingkynnoh ka la wan beit plak na u Myntri Korbar Ri uba dei ruh u President barim jong ka BJP. Kumba ngi la kdew ha ki jingthoh kiba la dep ban pynmih dang shen, u Amit Shah un ym kren khlem da tip lut ïa ki jingshisha baroh. Ban shu kynnoh bamsap bamngem khlem ki jingshisha, ngim tharai ba kan shu mih tang ha ka por ilekshon kat na ka shyntur jong u Myntri Korbar Ri. Tangba une u Myntri um don jingkitkhlieh satia. Ynda la dep ka ilekshon, une bad u Myntri Rangbahduh ki la wan her sha Shillong ban sakhi ïa ka jingshimti jong u Conrad ïa ka shuki Myntri Rangbah ha ka sien kaba ar. Ha ka jingshisha, u la dei ban ai hukum ïa ka CBI, Enforcement Directorate bad kiwei ba kin tohkit halor kata ka bamsap bamngem ha Meghalaya. Hynrei ki ’riew saiñpyrthei ki sah hi ki ’riew saiñpyrthei kiba shu lapmiet tang ha ka kawang ktieh khlem da buddien shuh.
Halor kata ka jaitbynriew ‘High-Level’, ngi sngewdei bad ka jingkren jong u MLA ka Umsning. Da shish, imat kita ki ‘High-Level’ ki shong shabar ka jylli jong ki aiñ ki kanun. Ki jingkynnoh kiba bun ki la wan pyrshah ïa kane ka kynhun khamtam ha kaba ïadei bad ka jingtih bad jingkhaïi be-aiñ ïa u dewïong. Kam dei kaba lait na ka jingkren jong u Dr Celestine uba la ong ba kita ki ‘High-Level’ ki dei ka jaitbynriew bathymmai ha kane ka jylla. Watla ngim pat lah ban ïohi ïa ki, hynrei ngi sngewthuh pat ba ki don shisha. Ngi dei ban tip ba ka tdem kan ym mih khlem da don ka ding. Ha kajuh ka por, ki jingkynnoh kin ym mih khlem da don ki jingshisha. Kine ki ‘High-Level’ ki la pynsniewdur shikatdei ïa ka jylla haduh ba ki pulit ki paw ba kim donbor satia ban leh eiei. Ki trok kit dewïong, la ki dei kiba kit katkum ka aiñ ne khlem aiñ, ki ïaid sahuh ha ki surokbah. Dei hok ba ka Meghalaya High Court kan phah wan syndon da ki pulit Central Industrial Security Force (CISF) ban ïarap peitngor lem ïa ka ïaid ka ïeng jong ki trok ha ki surok.
Sa kane ruh ka long ka jinglehraiñ ïa ka jylla namar wat ka High Court kam i don jingshaniah shuh ha ki pulit jong ngi. Ki pulit kiba da ki hajar ngut ki la duh jingshaniah na ka High Court syndon. Kan eh aïu pat ïa ngi ki paidbah ba ngin duh jingshaniah ïa ki pulit? Lada kat ka High Court ka la artatien ïa ka rukom treikam jong ki pulit ka jylla haduh ba kan da hap phah wan da ki CISF, ka mut ka da don da ka daw kaba khlaiñ. Kum ki nongshong shnong ngi sngew ba ngi hap ban pyndem ïa ki khlieh shapoh namar kane. Ki pulit ki dei shi bynta na ka imlang sahlang jong ngi bad haba ki shah kynthoh ma ki, ka long ka jingkynthoh ïa ka jylla baroh kawei. Ka jingïasylla hapdeng kita ki ‘High-Level’ bad ki briew kiba don ha ka bor synshar ka la ktah lut nadong shadong bad ka burom jong ka jylla ka don ha tmier duh.
Ka bakongsan ban leh nangne shakhmat ka long ba u Amit Shah u dei ban phah tohkit ha ka CBI halor ki jingkynnoh bamsap bamngem ïa ka Meghalaya khnang ba kum ki nongshong shnong ngin don ka jingtip kaba shai la ki dei tang ki jingkynnoh ne ki da don da ki jingshisha kiba ym lah ban len ne buhrieh shuh. Une u Myntri Korbar Ri lada u dei uba don jingkitkhlieh un hap ban aiti sha ka CBI ban tohkit bad ym ban shu pynkut ïa ka jingheh nia ka jong u ha ka rynsan ïalap ilekshon. Lada um leh kumta, ka sorkar jylla ka dei ban ai da ka mukotduma bai mynraiñ khmat pyrshah ïa u Amit Shah ha ïingbishar khnang ban pynkhuid ïa ka dak kaba une u Myntri u la pynsah. Ngim sngewtynnad ban shu kynnoh lamwir khamtam kat na u Myntri Korbar Ri. Sei ïa ki jingshisha lyngba ka jingtohkit kaba laitluid khnang ba ngin tip kaei kaba dei bad kaei kaba lait.
