Sa tang ha ïingbishar lah ban ïakhun ban pynkylla Reservation Policy

Kano-kano ka sorkar kam lah ban shu pynkylla mardor ïa ka ‘Reservation Policy’ namar kane ka mat ka dei kaba ktah beit ïa ka saiñpyrthei.

Ha kine ki sngi, ki la don ki dkhot ka Ïingdorbar Thawaiñ kiba la rah ïa ka mat haba ïadei bad ka ‘Roster System’ ban ïatai bad ngim lah ban len ba ki paid Khasi Jaiñtia ki sngewduhnong shikatdei na kane namar ka bhah ka leit kham bun sha kiwei. Ha kajuh ka por, khlem ka ‘Roster System’, yn ym lah ban pyntreikam ïa kano-kano ka jingai bhah, bad khlem da don ka ‘Reservation Policy’, yn ym lah ban bhah kam bhah jam ïano-ïano. Ka jingbakla ka dei naduh u snem 1972 bad mynta, ka jingkyrtoh na kato ka jingbakla ka dang im. Ka Meghalaya High Court ka dang shu lap ha kine ki snem ba ïa ka ‘Reservation Policy’ ha Meghalaya la pyntreikam khlem ka ‘Roster System’, bad namarkata, ka la ai da ka hukum kaba tyngeh ïa ka sorkar jylla ba kan pyntreikam ïa ka ‘Roster System’. Ngi la ïohi kaei kaba mih na ka jingpyntreikam ïa ka ‘Roster System’ bad kino ki kynhun kiba ïohnong bad kino kiba kham duh jingmyntoi.

Kano-kano ka sorkar kam lah ban shu pynkylla mardor ïa ka ‘Reservation Policy’ namar kane ka mat ka dei kaba ktah beit ïa ka saiñpyrthei. Ha kane ka sorkar MDA 2.0 ba mynta, ki don bun ki seng kiba ïasynrop lang, hynrei ngin hap peit mano ba ïalam ïa ka sorkar khnang ba ngin sngewthuh shai balei ba ka sorkar kam kwah ban pynkylla ïa ka ‘Reservation Policy’. Ïa ka ‘Roster System’ yn ym lah ban pynduh pyndam ne pynsangeh katba dang pyntreikam ïa ka ‘Reservation Policy’. Yn ym lah ban bhah kam bhah jam khlem ka ‘Roster System’ namar hap ban peit ba baroh ki kynhun kiba shah kynthup ha ka ‘Reservation Policy’ kin ïoh bynta lem ha ki kam ki jam jong ka sorkar. Kaba sah mynta imat dei sa tang ka jingïakhun ha ïingbishar ban dawa pynkylla ïa ka ‘Reservation Policy’. Shisien ba la pynkylla ïa kane, ka ‘Roster System’ ruh kan hap ban kylla lang.

Kino-kino ki kynhun ki lah ban leit shaduh sha Supreme Court ban dawa pynkylla ïa ka ‘Reservation Policy’ da kaba peit katkum ka jingbun paid. Ka ‘Reservation Policy’ kaba pyntreikam naduh 1972 haduh mynta kam ïahap shuh bad ka jinglong jingman ha madan. Ngin hap ban ïa peit mano kiba kham bun paid bad ha kata ka rukom dei ban pynïaid ïa ka jingbhah kam bhah jam. Lada kiba duna paid ki ïoh kham bun ban ïa kiba bun paid, shaei ka hok? Kumno kiba bun kin shah pynduh? Hooid, ki don kiba kynthoh ba lada ktah ïa ka ‘Reservation Policy’ kan mih ka jingïakynad jaitbynriew. Hynrei kumno ngin shu sngap ïa kaei-kaei ka bym ïahap bad ka bym long katkum ki jingshisha? Mano ban hap shim jingkitkhlieh lada mih kata ka jingïakynad? Ban khmih lynti na kane ka sorkar ba mynta ban pynkylla ïa ka ‘Reservation Policy’ katkum ki jingshisha ha madan ka long thik kumba pan snad na u briew u bym don ñiuh khlieh. Dei sa tang ha ïingbishar ba ngi lah ban ïakhun da ka jingkhmih lynti ba ka hok bad ki jingshisha kin synshar.

Ki paid Khasi Jaiñtia ki dei ban ai jingkyrshan bad noh synñiang da ka pisa ïa kino-kino ki kynhun kiba don jingthmu ban leit sha ïingbishar halor ka ‘Reservation Policy’. Kam dei ka kam kaba suk ban leit sha ïingbishar bad ka long ruh kaba remdor khamtam ban ïoh da ki muktiar kiba shyrkhei kiba lah ban ïasaid haduh ba kut. Lada lah ban ïakhun shaduh sha Supreme Court, lehse ka lah ban don ka jingmih. Na ka snem sha ka snem, ngi la ïohi ïa ki jingïakren bad ki jingdawa ban pynkylla ïa ka ‘Reservation Policy’, hynrei kim poi shaei-shaei. Ki la shu kut tang ha ki jingïakren bad jingbyrngem. Kam myntoi ban shu pynkut kumta. Namarkata, ngin hap ban ïa phai khmat noh sha ka ïingbishar la ka dei ha High Court ne Supreme Court. Da shisha, ka la donkam kyrkieh ban pynkylla ïa kane ka ‘Reservation Policy’ kaba la ïaid la 51 snem, hynrei ngin hap ban jied da ka lynti jong ka aiñ bad ka jingsngewthuh ïoh ba ha ka jaka ban ïohnong, poi pynban sha ka jingduh lut.