
U Nongsaiñ Hima, 1969
Lehse tang u Lum Shyllong uba leh ban kynmaw mynno la seng ïa ka Hima Shyllong, dei tang ma u ruh lehse uba iohi ïa ka jingïamareh thong ka Umiam bad ka Umiew, bad u ba don ryngkat ruh ha ka por ba kha ia ka sor Shyllong, kaba la palat spah snem ha ka jingim jong ka. U long namar kata u Lum uba buhrieh ïa ka jingstad bad ba u long ruh u tyllong jong ki khana pateng, kiba u briew um shym kot ban ngam ne kynmaw shuh ban pruid ha ka kot ka sla.
U long namar kata u Syiem jong ki lum ki them uba spong da u lyoh ba la suid rong khor da ki kjat jong ka sngi, uba kup da ka jingjyrngam kliang jong ki khlaw ba rben bad ba jngum bad u deng da ki khaila iewbih jong ki ‘tiew Jalyngteng, kiba u Mylliem Ngap mynnor u pah ïa ka Pah Syntiew na ki lyhuh jong ka krem Marai.Ka mynsiem jong u ka jynsur bad ki nongpuh ki nongrep kim ju duh satia ïa ka um ka wah kaba kyrsei na ki sla kjat jong u sha ki lyngkha ki risa. U long ruh uba hun ha la ka kyrdan bad jinglong bad ki kynjang ki jong u, kim ju ang – nud thala ban kliar sha ka suin ba shong ki khlur ka sngi.
Katno snem katno rta u la bat ïa kane ka jinglong bakhraw, um ju sarong ban pynbna hynrei na ka jingïaw jong u ne na ka jingbym kheiñ u khun u hajar ïa u, ba Mynta imat u don ka jingsngewsih bad haba u jaw ummat ki khun kynthei jong u ki pdiang bad leit noh sha ki duriaw bah kiba la kthang lypa ïa ka pap ka sang jong u khun bynriew. Tang namar ban kynrei ka spah pyrthei la dain la patar ïa ka jainphong jainkup jong une u Syiem khlem da kheiñ shuh ïa ka kyntang ka adong ba la nam u longshuwa manshuwa, haduh ba um banse ban long uba khapnap bad pynkordit ïa u khun u hajar da ka jingryrkhiang bad jingduh umbam umdih. ïa ki kpieng ki khaila la kdiah la jyndat da ki briew kiba leit bam – khana ryngkat bad ka jingrisa jingkynhoi. Katno ka pang ka dohnud jong u bad um lah khlem da kynmaw pat ïa ka jinglynñiar bad jinglympat ïalade jong ka kmie u sier Lapalang.
Hato u khun u hajar Mynta um nang shuh ban ñiewkor ïa u Syiem u Kmie, hato um khein shuh ïa ka burom ka akor kaba u dei ban pyni ïa ki tymmen ki san. Sa katno por haba kumne u Lum Shyllong un dang lah ban kdup ban phikir hapoh pneh jong u ïa ki riti ki dustur, ka akor ka burom bad ka longbriew ka manbriew jong u paid Khasi – khara. Hato kaei ka daw, ym la dei ba ki kynrem kin ïa ïit kin ïa wad. Ioh dei ka jingstad ka Mynta kaba la pruid ïa ki surok ki lynti ha ki ranab jong u ne ka jingbuh ïa ki khmat bad ki shkor ‘radar’ kiba ap kmang ïa ka jingud ki lieng suiñ u nongshun, ne ka jingpynïeng ïa ka kor phah khubor da ki ‘sai lyer ‘micro wave.’ Em phi, kine ki long ki matti jong u briew kane ka juk na ka bynta ka jingmyntoi bad jingbha ka jong u hi.
Kaei heit ka daw, kaei heit ka jubab, ym pat lah ban shem, hynrei ka donkam kan rung ka jingpyrkhat ha ki jabieng jong ki khun ki ksiew, ki para ki pyrsa kip arum pareh jong u Shyllong bad jong ki hynniew trep,ba kin puson khyndiat, ban shah shkor ïa ki jingsneng bad ki purom jong u Lum Shyllong bad ki pateng ki jong um, ban san na ka tynrai ba skhem na la ka ïing na la ka rympei bad ki dei kine ki jinglong lehse kiba lah ban kha – pat ïa ka jaidbynriew kaba tip briew tip blei kaba shynrain ïa ki aiñ ki adong, ka ban pynkup pat ïa u Lum Shyllong da ka rusom ba jyrngam, ka ban pynpat ïa ki kpieng ki khaila kiba iphuh iphieng, bad khlem pep u syiem ki Lura un phuh samrkhie pat, kumba u iohi ha ka por ba ka Pah Syntiew ka hikai shad ïa ki samla samhoi ha ka sur jong ki ksing bad ki tangmuri bad ba ka Ri kan ïaid shakhmat ryngkat bad ka por.