Raphael Warjri
Katkum ka khanatang ka ïew ka long kaba ki para mrad ki pynksan la ka mar ka mata bad ki iuhroit ïa kiwei da ki kam pynbieit bad ka phon ka shet kylla kaba kylla long ka thok ka shukor ïa ki paidbah. Lehse ym da donkam than ban bniah ïa ka khanatang, hynrei yn shu sot tang ka bynta kaba ïadei bad ka phang shaphang ka nongrim jong kaba seng ïew ki bynriew ha ka pyrkhat Khasi. Ka khubor ba shynna ka long ba ka skei ka dei ka jynthaw kaba bang ñia ban pynbieit ïa ki paidbah ban thied ïa ki mar ki mata jong ka, hynrei ka ksew ka shu ioh pateng na ki bynriew ban die da ka tungrymbai ne tungtoh ha kaba ka die hok katkum la ka bynta lajong. Hynrei namar ba ka skei ka kham jali jaum kumta ki briew ki shahshkor ïa ka, wat haduh ba ka shlan ban kyrdem kyrñiom ïa ka tungrymbai jong ka ksew. Ka jingshisha kumba phalang na ka khana ka long ba ka skei ka die da ki mar thok ba shu thaba tang na sla, hynrei ka ksew ka die da ka mar kaba sma iwtung, hynrei kaba ki briew ki shngiam eh ban bam. Hangne ka kdew ïa ka pharshi ba ka skei ka sier kumba long u sier Lapalang ki dei kiba mihpli ïa ki dkhar kiba nang ban pynthame da ka rongphong ha ka khaiï pateng, wat lada ka mar ka long kaba tor ne kaba lymbiang. Ha kawei pat ka liang ka ksew ka mihpli ïa ki paidbynriew Khasi kiba die da ka mar kaba kynsai hok kum ka tungrymbai tungtoh, hynrei kaba iwtung hakhmat ki nongdie nongthied. Kine baroh ki long tang ka pharshi ban nujor bad ka jinglong jingman ha ka imlang sahlang. Ki dang don byllai ki pharshi ba synrop bad ki jingsneng ïa ka juk mynta ba dei ban kamai ïa ka hok khnang ban bha ha ka longbriew manbriew. Kumba ka pharshi jong ki dien sma ha slakjat jong ki laiphewmrad ka ïai suhsieng ha ka khmut jong ki ksew, kumta ruh ïa ka kam thok kam pap yn sa lap dien barabor da ka syrwet jong ka hok. Kumta ka long ka saiñpyrkhat Khasi manla ka por man la ka khyllipmat.
Kumba long ha ka juk mynta lah ban buddien malu mala ïa ki pharshi jong ki khanatang ki puriskam ki ba phalang lyngba ki ryta bad kiba ïadei dur ha kano kano ka juk. Haba kdew ïa kita ki tyngshop ki puron ha ki khana la kdew lypa kino kiba bha bad kiba sniew nangta kino kiba dei ki trai ri trai muluk bad kino ki mynder ki nongwei. Kumba la pynpaw ha shwa ba ki skei ki sier ki dei kiba wan na sha Rithor ban pynbyrsieh ïa ki jynthaw ha Rilum. Kawei na ki khana kaba shynna bha, hynrei kaba ym da poi pyrkhat ki briew ka dei shaphang u Thlen. Ki don byllai ki khana ki ba ïathuh ïa ka tynrai shaphang u thlen bad kiba kham sngew shongñia ki dei ba u la wan mih na sha Rithor ban kiew sha Rilum. Ha ba kren jyndat ka mut ba u thlen u dei u dkhar. Shwa ban poi sha kata ka khana kaba swar ïa ka tyllong ba wan mih pyrthei u thlen ba ka dei na Rithor Ridkhar, lehse yn ïa shahshkor ïa kawei na ki khana kiba paw ba dei hi nangne na Rilum Khasi. Ha manla ki shnong la ju don ki khana shaphang u thlen ki ba paw la ka bynta ha kaba ïadei bad ki jynthaw baroh lada dei para mrad lane lada dei bad ki bynriew. Kaba phylla ka long ba la ju sngewthuh bad ñiew ïa u thlen kum u bseiñ ne u lenlum, hynrei ha ka khanatang ka long ba u thlen u dei u kynja jynthaw uba ym don ka dur kaba thikna na ka daw ba u lah ban kylla dur katkum ba dawa ka khep ba u dei ban ksan ïa la ka rngiew hakhmat ka imlang sahlang. Naduh ka khanatang shaphang kaba thaw ïa ka pyrthei, ki don ki dorbar blei ha kaba ïa u thlen la ñiew kum u basan ha ka dorbar ki longsan mansan ba ïa ryngkat kyrdan bad u khla bad u briew.
Kawei na ki khana ka ïathuh ba u bseiñ u dei u lenlum ba shong ha dorbar blei kum uwei na ki basan ban ïasaid na ka bynta ka bha ka miat jong ki jynthaw. Kata ka mut ba ki khanatang Khasi ki ïathuh ba kata ka bor ka iktiar blei ka thaw ïa baroh ki jynthaw kiba bha suda, hynrei kaba ai ïa ka mon laitluid ba kin im ha la ka jingsngewthuh shimet ha ka meiramew. Ka khanatang ka ïathuh ba ha ka dorbar blei kaba ar, ka jingioh ka mon laitluid jong u thlen ka la kyrsoi ïa ka mynsiem pihuiñ ïa u bynriew. Kumta u thlen u la ïa sylla bad u khla ban aireng ia u bynriew na ka daw ba um lah shah ba ka dorbar blei kan aiti ha u bynriew ban long kynrad ïa ki jynthaw ha ka meiramew. Ha ka janor jong u thlen, u la pyrkhat ba kiba khrawbor kum u khla u thlen kumno kin shah synshar ha u bynriew. Na kata ka daw ka mynsiem atnud jong u thlen ka la pynlong ba un jubab mynthi ha ka dorbar blei ba un bam da ka longbriew bad kamai da ka longspah. Kumta ka dorbar blei ka la pynrem jur ïa kata ka juban jong u thlen bad la shop ïa u sha ñiamra bad u la ïaineh hangta ban leh ïa ki kam bymman ïa la ki para jynthaw khamtam ba u sni bad shun thongmluh thlongsying ïa u bynriew.