Ka Bor U Paidbah

Em, kam long kumta. Kane ka long tang ka jingsdang.

U Nongsaiñ Hima, 1978

Ban pyntreikam ïa ka Bor u Paidbah donkam ki seng kiba la pynïaid bha bad donkam ruh ki nongïalam kiba aiti ïalade na ka bynta ka seng ban ïalam bad pyntreikam ïa ka Bor u Paidbah. Kam long kaba shongñia bad kaba don jingmut ei ei lada shu bret ïa ka jingkitkhlieh sha u Paidbah.

Dei kine ki seng bad ki nongïalam jong ka seng kiba hikai, kiba pynsngewthuh bad kiba buh ki phang kumno b an pynïaid ïa ki kam ka ri shaphrang. Kane ka dawa rangbah rangsan na ki nongïalam ka seng ban shong pyrkhat bad aiti ïalade ba ha kano ka rukom yn lah ban pyntreikam ïa ki phang kiba la pruid dur.Kam mut ruh ba tang shu la pruid dur, ka kamram ka seng bad ki nongïalam ka la kut. Em, kam long kumta. Kane ka long tang ka jingsdang.Yn mih ki jingeh kiba laiphew jait bad ïa kine ki jingeh la dei ban kyrthai bad pynlwit ïa ki. Donkam ki nongtrei ha ka seng kiba bit bad kiba sngewthuh ïa ka kam.

Kum ka nuksa ngi la iohi baroh kaei ka bor jong ka electric, phi tharai lah ban shu ioh ïa ka na lum na wah khlem da pynbeit ne wad lad kumno ban pynmih ïa ka ? Peit tang hangtai ha Sunapani kumno la pyntylli ïa ka Wah Umkhrah na shaneng ka jingkieng Mawlai da kaba la shna ka den um kaba rit bad lyngba kane ka den um la shna sa ki nala na sha kyndong ban ïalam ïa kane ka um kaba la pyntylli kan lah ban shoh la ki pynkha bad da ka jingkhih kine ki pynkha la pynïaid ïa ki bor bad ki kor ban pynmih electric.

Phi tharai kane ka kam pynmih electric ka la kut tang hangne ? ïa kane ka bor electric la leit lam sha sor da ki sainar, bad la wanlam sha ki ïing da ki sainar kiba la shna kyrpang khnang ba yn lah ban ioh ding ban pynshai ïa ki ïing ne ki ban pynïaid ia ki kor ki bor ha ki karkhana. Phi tharai khlem kane ka jingpyntylli lah mo ban ioh ïa ki jingmyntoi kaba ka pyrthei satlah ka la ioh na ka ding electric ? Lada shu shah ïa kane ka bor electric ba kan ïaid mon te yn mih sa ki jingiap ne jingmynsaw na ka bor jong ka electric.

Ha ka saiñ pyrthei ruh donkam ka seng ban pyntylli, ban ïalam bad hikai ia u paidbah khnang ba ka bor u paidbah kan long kaba dondor. Lada ym leh kumne ka bor u paidbah kan shu sep – ei bad kan shu pra shane shatai bad kan long pynban ka jingmynsaw.

Kumta donkam ki seng bad ki nongïalam ïa u paidbah ha ka lynti ka jingshisha bad ka jingsngewthuh. Haba don ki seng ka jingtrei kam ruh ka suk namar ka don ka jingïaai kti lem jong ki dkhot namar tang uwei u briew un ym lah  ban talain, yn don hi ki pang ki jha bad kumta lada ka kam kan ym tud, donkam ka jingbuddien bad treikam ban ïarap ïa ki nongïalam. Ka seng ka teh ka khum ïa ki dkhot jong ka bad yn ym don ka jing-lehmon jongno jongno.