La kut ka jingïathep kyrteng, yn sdang ki kyrtong sa ka pynshai nongrim

Tangba ïa ka rai jingjop ne jingrem jong-no jong-no yn leh da kiba ym da shongshit ha ka kam saiñpyrthei.

Ka jingïathep kyrteng jong ki kyrtong ki ban ïakhun ïa ka ilekshon MDC sha ka Khasi Hills Autonomous District Council (KHADC) bad Jaiñtia Hills Autonomous District Council (JHADC) ka la poi noh sha kaba kut bad la sakhi ba ka la nang khluit wat la ïa ka jop ka rem jong ki, yn rai da ki paidbah kiba kham leh pjah bad ki bym da kham mih ban leit sha ki jingïalang. Kumba ka long mynta, ki kyrtong ba la mih shakhmat ki la long da ki spah ngut ban ïakhun ïa ki 29 tylli ki konstitwensi ha KHADC bad 29 tylli ki konstitwensi ha JHADC. Ki kyrtong kiba la thep kyrteng ki la long na ki seng saiñpyrthei bapher bapher naduh ka NPP, Congress, UDP, HSPDP, VPP, KHNAM, BJP bad ki kyrtong shimet.

Kumba ka long mynta, la ïohi ba wat la ka jingthep kyrteng ka la kut ha ka 3 tarik, hynrei na ka liang jong ki kyrtong na ki seng saiñpyrthei bapher bapher bad wat ki kyrtong shimet ki la dep ban ïaid shakhmat ban ïalap ilekshon ban leit sha u paidbah ban pynsngew bad pynshai ïa la ki nongrim treikam bad kaei kaba kin leh ne trei lada ki ïoh ka jingjop ha kane ka ilekshon. Ki don ki jingïalang kiba ngi ïohi ïa ka jingbun paid bad ki don kiba kham duna. Tangba ïa ka rai jingjop ne jingrem jong-no jong-no yn leh da kiba ym da shongshit ha ka kam saiñpyrthei. Kiba leh shongshit, ki don tang shi troh. Hynrei ka ‘vote’ ka bakongsan bha ba ki seng bad ki kyrtong ki dei ban ïoh ka dei jong kito ki bym ju pynpaw lane kita ki ‘silent voters’. Ha man ka ilekshon dei kine kiba rai khatduh mano ban rah ïa ka thong bad ïa u ‘nam tam.

Shwa ba ka jingpyntreikam ne pynjari ïa ka Model Code of Conduct (MCC), ki seng bad ki kyrtong ki lah ban kren katba ki mon. Shisien ba la pynjari ïa ka MCC ne ki kyndon ïakhun ilekshon, kin hap ban ïa tyngkan ha ka kren ka khana bad ka ïaid ka ïeng. Lada biang ki nongpyntreikam ïa ka MCC, ka rukom ïakhun ilekshon ruh kan biang. Lada synjor ki nongpyntreikam ïa ka MCC, kam don jingmut ban ïa pynbna ïar ba dei ban leh kumne bad ym dei ban leh kumtai. Haba ngi peit na ki ilekshon kiba la dep la ka dei ka MLA, MDC ne MP kane ka MCC kam da don jingmut namar kawei ka thma kaba ym pat lah ban ïakhun thikna ka dei ka jingtuid jong ka pisa bad ka kyiad. Ki kyrtong ki ïoh ban leh katba ki mon khlem jingsalia ïa ki kyndon aiñ. Kiba pahuh pisa, ki biang, hynrei ki bym don eiei nalade, ki ngat ha ka apot jong ka jingshah dawa na ki liang bapher-bapher. Kine kiei-kiei ki pynlong kamkai noh ïa ka ilekshon. Kan don jingmyntoi aïu kata ka MCC lada ki bor pynïaid ilekshon kim lah ban pyntreikam ha ka rukom kaba dei bad ka bym shah liang bad kaba pynngat ha ki kyndon aiñ ïa kiba pyndonkam da ka pisa bad ka kyiad ban pynbiej ïa ki nongthep ‘vote’?

Kane ka ilekshon MDC mynta ka kynti lehse kan long kaba itynnad bad kaba shongshit. Lah ban sakhi ba ka jingïalap ilekshon ka la kham shongshit bha ha ki rynsan ‘social media’ ha kaba la lah ban ïohi ba ka kynthoh ne comment ka bun eh tang ha kaba kynthoh bad beiñ briew ne beiñ seng bad kam don satia kata ka jingïakren kynthoh kumno ban tei bad ai jingmut ïa kaba donkam. Tang la kren nongrim uwei, uwei u la kynthoh bad beiñ. Haba peit ïa ki jingkynthoh, kam itynnad shuh, la shu jur tang ka beiñ briew bad wat ban pyndonkam ruh da ki kyntien kiba sngewjli ban sngap bad peit. Shano shuh ka akor ka burom. Ka ilekshon ka wan bad ka leit, kumta haba jied nongmihkhmat dei ban da pynshong nongrim katkum ki jingpynshai bad jingtreikam, ym dei ban shu ïa sngewtynnad tang ha ka ban kynthoh pyrshah ne shu ïakren tang ïa ki nia surok.

Ngi ïohi na ki snem ba la leit noh ba wat ki nongthep ‘vote’ kim da kham mih ban pyndep ïa la ka kamram bad ka hok ban jied. Don bun kiba shu pynlehnohei ïa ka sngi thep ‘vote’ ban jied MDC namar kim da sngew don jingmyntoi. Tangba u ne ka MDC ki long kiba donkam bha namar ki don ka bor ka iktiar ha ka ban ai ka jingïada ïa ka jaidbynriew, ka khyndew ka shyiap bad ban pynneh ïa ki riti dustur.

Kumta lada ïoh da ki MDC kiba biang, ka jingmyntoi ka long ïa ngi ki nongshong shnong. Nalorkata, u ne ka MDC ki lah ban wanrah ïa ki aiñ rew, ban kren na ka bynta ki jingeh jong ki paidbah, ban wanrah ïa ki skhim bad kumta ter-ter.

Kat nang ïaid ki sngi bad kat nang jan ka por thep ‘vote’, kitei ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei ba ki mihkhmat kin nang ïa rah sur sharum-shaneng. Ngi kyntu ïa ki paidbah ba kin sngap ïa ki nia bad ki nongrim ki jong ki khlem da kyntait ïano-ïano namar kane kan ïarap ban pynshong nongrim ïa ka rai shwa ban jied ïano ban pynlong kum u ne ka MDC. Ha kajuh ka por, ka kren ka khana ka dei ban long kaba jai-jai khlem da kynthoh shimet ïano-ïano namar kan ym wanrah jingmyntoi ïa ki paidbah. Lada kwah kynthoh shimet, sngewbha wat pyndonkam ïa ki rynsan paidbah. Kren beit tang ïa ki nongrim lajong bad jong ka seng. Ki paidbah kim kwah ban sngap ïa ki jingkynthoh shimet namar ki hap ban pynshong nongrim ïa ka rai ka jong ki halor ki mat ki jura kiba kham kongsan ban ïa ki nia kynthah/kynthoh shimet.