
Imphal, Lber:
Ki briew ki la aiti sha ki bor pahara haduh 196 tylli ki tiar ïaleh ryngkat bad ki tiar siat bad kiwei kiwei ki tiar bapher bapher ha ka sngi kaba khatduh namar ba ki la aiti mon sngewbha ïa ki tiar ïaleh ba la lute bad ba la bat beaiñ ha ka jylla Manipur kaba la shah ktah ha ka jingïaleh, la ïathuh ki pulit ha ka sngi Thohdieng.
Ki bor pahara ki la pynpra ruh ïa ki 15 tylli ki jingker ha ka distrik Kangpokpi. Ïa ki tiar ïaleh la pyndem ha ki 8 tylli ki distrik haduh ka por 4 baje janmiet jong ka sngi Palei, kaba dei ka por ba khatduh ban leh ïa kane hadien ba la pynjlan da u Ajay Kumar Ru Bhalla, u Lat ka jylla ka thaiñ Shatei-lam-Mihngi kaba hap hapoh ka jingsynshar President.
Kine ki distrik ki long ka Bishnupur, Imphal East, Imphal West, Thoubal, Kakching, Jiribam Churachandpur bad Pherzawl, la ïathuh ki pulit.
Hadien ba ka por ba la buh ban aiti mon sngewbha ïa ki tiar ïaleh ka la kut noh, ki bor pahara ba ïatreilang ki la pynlong ïa ka jingkhmih bniah bad ki jingkhynra ha ki jaka bapher bapher jong ka jylla bad ki la ïoh kurup 36 tylli ki tiar ïaleh, 129 tylli ki tiar siat, hynñiew tylli ki tiar pynbthei, 21 tylli ki tiar bapher bapher bad ki la pynpra ïa 15 tylli ki ktem ba pynlong jaka rieh, la ïathuh ki pulit ha ka jingthoh ba ki la phah.
Ki la don kumba 12 tylli ki jaka rieh tngen kiba la shah pynpra ha ki thaiñ K Langnom bad Khengjang katba lai tylli kiwei pat ki la shah pynpra ha Haraothel, baroh ki don ha Kangpokpi distrik.
U Lat ka jylla Manipur, u Ajay Kumar Bhalla, u la pynjlan ïa ka por ban aiti ïa ki tiar ïaleh ba la lute bad ki tiar ba la pyndonkam be-aiñ, haduh ka por 4 janmiet jong ka 6 tarik, Lber, hadien ka jingdawa jong ki briew na baroh ar ki jaka lum bad them ban ai por shuh shuh.
U Bhalla u la kyntu ha ka 20 tarik u Rymphang ïa ki kynhun kiba ïaleh thma ban aiti mon sngewbha ïa ki tiar ba la lute na ki bor pahara bad kiwei kiwei ki tiar ba la bat be-aiñ hapoh hynñiew sngi.
U la pynjlan ïa ka por ban aiti ïa ki tiar ïaleh ba la lute bad ki tiar ïaleh ba la pyndonkam be-aiñ haduh ka por 4 baje jamiet jong ka 6 tarik u, Lber, hadien ka jingdawa jong ki briew na baroh ar ki thaiñ lum bad wah ban ai por shuh shuh halor ka jingleit aiti ïa ki tiar ïaleh.
Ka bor synshar ka la pynthikna ïa ki briew ba yn ym leh kano kano ka jingpynshitom pyrshah ïa kito kiba aiti ïa ki tiar ïaleh jong ki hapoh kane ka por, da kaba pynksan ba “kane ka dei ka kabu kaba khatduh na ka bynta baroh kiba ïadei kam ban noh synñiang sha ka jingsuk, ka jingïatylli ha ka imlang-sahlang, ka lawei jong ki samla jong ngi, bad ka jingshngaiñ jong ka imlang-sahlang jong ngi”.
Ha ka sngi kaba hynñiew, ki la don palat 300 tylli ki tiar ïaleh ba la aiti noh da ki paidbah, khamtam ha ki jaka them.Palat 250 ngut ki briew ki la shah pynïap bad da ki hajar ngut ki la kylla long ki bym don ïing don sem ha ka por ba la jia ka jingïakynad jaitbynriew hapdeng ki kynhun Meitei bad ki kynhun Kuki-Zo naduh u bnai Jymmang 2023.
Kane ka sorkar pdeng ka la pynjari da ka jingsynshar President ha kane ka jylla ha ka 13 tarik u Rymphang hadien ba u Myntri Rangbah ka Jylla u N Biren Singh u la hiar shuki noh. Ïa ka ïingdorbar ka jylla, kaba don ïa ka por treikam haduh u snem 2027, la buh hapoh ka jingshah pynsangeh.