U Aadhaar ha Meghalaya – Pynïaid beit ïa ka roi ka par bad ka jinglong kyrpang

Hynrei ban kyntait beit ïa u Aadhaar, ka lah ban ym dei ka lynti kaba myntoi tam ban ïaid shakhmat.

Ka rukom Aadhaar, ka jingthmu ba kongsan jong ka Sorkar India kaba thmu ban thaw ïa ka jingithuh digital kaba kyrpang na ka bynta iwei-pa-iwei nongshong shnong, ka la pynkylla ïa ka jingshakri paidbah bad ka jingsynshar ha kylleng ki bynta jong ka ri. Hynrei ha ki jylla kum ka Meghalaya, ka jingpynïasoh lang ïa u Aadhaar ka buh ïa ki jingkylli kiba jylliew jong ka jingsynshar hi, ka jinglong kyrpang, bad ka jinglong ba kynthup lang. Katba ki jingmyntoi jong u Aadhaar ki long ki bym lah ban len, hynrei ka jingpyntreikam ïa u ha Meghalaya ka dei ban long da kaba pyrkhat bha ïa ka jinglong kyrpang jong ka imlang-sahlang bad ka riti synshar jong ka jylla.

Ka Meghalaya, kaba don bun ki riewlum bad ki jingïada jong ka riti synshar hapoh ka Sixth Schedule, ka don ïa ka rukom synshar kaba kyrpang kaba pynksan ïa ka jinglong trai katkum ka imlang-sahlang, ka jinglong nongïalam tynrai, bad ka jingsynshar hi dalade. Bun ki nongshong shnong ha ka jylla ki peit ïa u Aadhaar da ka jingsngew artatien, ki sngewkhia ba u lah ban pynkheiñ ïa ka jinglong kyrpang jong ki, ban pynduh ïa ki rukom synshar jaidbynriew, bad ban ïalam sha ka jingpynlong pdeng ïa ka bor ha ki rukom kiba pynduh ïa ki hok jong ki nongshong shnong.

Kine ki jingsngewkhia kim dei ki bym don nongrim. Ki jingjia ha kaba u Aadhaar u la kylla long ka jingdonkam kaba donkam bha ban ïoh ïa ki skhim jingïarap, ki jingïarap pule, bad ki kot treikam ki la pynmih ïa ka jingsngewkhia hapdeng kito ki bym pat pynrung kyrteng ne ki bym kwah ban pynrung kyrteng. Nalor kata, ki jingeh ha ka liang ka jingstad kum ka jingbym biang ka jingpynïasoh internet, ka jingbym lah ban leit sha ki jaka pynrung kyrteng Aadhaar, bad ki jingeh ha ka ktien ki la pynjynjar shuh shuh ïa ka jinglong jingman.

Hynrei ban kyntait beit ïa u Aadhaar, ka lah ban ym dei ka lynti kaba myntoi tam ban ïaid shakhmat. Haba pyntreikam da ka jingshai, ki jingïada, bad ka jingburom ïa ki riti dustur jong ka thaiñ, u Aadhaar u lah ban long kum ka atiar kaba khlaiñ ban pynrung lang. Ka lah ban ïarap ban pynthikna ba ki jingai jingïarap bad ki jingmyntoi jong ka bha ka miat kin poi sha ki nongïoh jingmyntoi kiba dei hok, ban pynduna ïa ka jingbamsap, bad ban pynbha ïa ka jingtreikam jong ki jingshakri Sorkar-khamtam ha ki jaka ba jngai jong ka Meghalaya.

Ban ïoh ïa kane ka jinglong kaba ïadei, ka Sorkar ka dei ban buh hakhmat eh ïa ka jingpynrung kyrteng mon sngewbha, ban bei tyngka ha ki jingpynsngewthuh paidbah kiba ïadei bad ki jaidbynriew riewlum, bad ban pynthikna ba ym ju pynlong ïa u Aadhaar kum ka kyndon ba marwei ban ïoh ïa ki hok bad ki jingshakri. Shuh shuh, ka jingïatreilang bad ki jaka treikam tynrai bad ki bor synshar shnong ka lah ban pynroi ïa ka jingshaniah kaba kham khraw bad ka jingïashim bynta jong ki paidbah ha ka jingtreikam.

Khatduh eh, ka projek Aadhaar ha Meghalaya ka dei ban ïaid lait tang ïa ki nombar bad ki jingbuh jingtip-ka dei ban pynneh ïa ka burom, ka hok, bad ka jinglong kyrpang jong ki briew jong ka. Ka jingkiew kam dei ban wan ha ka dor jong ka jingpyndam ïa ka kolshor ne ka jingshah kyntait ha ka imlang-sahlang. Katba ka Meghalaya ka dang ïai bteng ban ïatreilang bad ka digital India, dei ban ailad ïa ka ban leh ïa kata ha la ki jong ki kyndon, ha ki rukom kiba pynkhlaiñ ïa baroh ar ka jingsynshar bad ka jinglong trai ri.

Lah ban ïohi ba kiba bun ki nong Meghalaya khamtam ki nongshong shnong na ka thaiñ nongkyndong, ki dang artatien ban pynrung kyrteng Aadhaar. Ngi la ïohi dang ha ka sngi Balang, ka Awaken India Movement (AIM) kaba dei kawei na ki seng, ka la lum ïa ki paidbah ban pynlong jingïalang paidbah na ka bynta ban pynsngewthuh halor u Aadhaar bad kren shai ba ka Sorkar kam dei ban pynbor ïa ki nongshong shnong ba ki dei beit ban pynrung kyrteng Aadhaar.