Gangtok, Jylliew:
Ka sorkar jong ka jylla Sikkim ha kane ka taiew kaba mynta, kum shi bynta ban ïada ïa ka koit ka khiah jong ki nong-leit nongwan ka la pynmih ïa ka hukum ba baroh ki kali ha ka jylla ki dei ban don ïa ki kor bad ki tyndong ‘oxygen’.
La pynbna ba ïa katei ka hukum yn sdang ban pyntreikam naduh ka 1 tarik jong u Naitung mynta u snem.
Ïa ka hukum jong ka sorkar jylla la pynbna da u secretary jong ka tnat pynïaid kali – Raj Yadav.
Kat kum ka hukum, la pyntip ba katei ka jingbtah kan trei kam na ka bynta ki kali paidbah bad kumjuh ruh na ka bynta ki kali jong ki ‘riew shimet. Ïa ki kor ne ki tyndong ‘oxygen’ kiba kit ha ki kali ki dei ban ïoh ïa ka jingithuh bad jingmynjur na ka tnat koit khiah jong ka jylla.’
Haba phai sha kawei ka khubor, la ïoh jingtip ba ka tnat pulit jong ka jylla ha ryngkat ka Motor Vehicles Division jong ka jylla kin sa leit ban pynlong ïa ki jingtalasi bad khynra khnang ban pyntikna ba baroh ki kali kin bud ïa katei ka hukum jong ka sorkar jylla.
Kat kum ki jingïoh lum jingtip la ïathuh ba jan man la ka por bun na ki nongjngohkai pyrthei ha ka jylla Sikkim ki ju shem jynjar ha ka liang ka ring bad pynhiar mynsiem khamtam ha ki thaiñ bad ki jaka kiba kham kynjang.
Ki thaiñ jngohkai pyrthei kiba kham bna nam tam ha ka jylla Sikkim kum ka thaiñ Lachen, Lachung, ka pung Gurudongmar bad ka thaiñ Yumthang ki dei ki jaka jngoh kai pyrthei kiba don ha ka jingkynjang kaba palat 10,000 phut.
Dang ha u snem ba la dep, na ka liang ka sorkar jylla ka la dep ruh ban pynmih ïa ka hukum na ka bynta ki kali 4 shaka bad kumjuh ruh ïa ki 2 shaka ba ki dei ban kit ïa ki tyndong oxygen haba ki leit ban jngoh ïa ki thaiñ kiba kham kynjang.
Kum ban shu ïathuh hangne, ka lyer oxygen ka sdang ban duna ha ka jingkynjang kaba 8000 phut shaneng. Ki don 3 lait jait ki jingpang kiba ki briew ki lah ban ïoh na ka daw jong ka jingduna oxygen ha ki thaiñ kiba kham kynjang.
Ki 3 tylli ki jait jingpang ki kynthup ïa ka jingpang ‘acute mountain sickness’ lane ka AMS, ka high-altitude pulmonary edema lane ka HAPE – ka jingpang kaba ktah ïa ki tor bad ka high-altitude cerebral edema lane ka HACE – ka jingpang kaba ktah ïa ka jabieng.
