Aijait Kpa Ne Aijait Tnga Shynrang

Baroh ki Khasi Khristan ki dei ki Khasi bad baroh ki Khasi ba iakhun ban aijait sha u kpa ruh ki dei ki Khasi ha ka aiñ kyllum jong ka jingsngew parabynriew.

Raphael Warjri

Kumta kumba ym lah ban len ia ka snap Khasi ia ki parabangeit Khristan mynnor kumba arspah snem mynshwa, kumjuh ruh mynta ym lah ban len ia ka snap Khasi ia kito ki ba iakhun ban aijait sha u kpa. Baroh ki Khasi Khristan ki dei ki Khasi bad baroh ki Khasi ba iakhun ban aijait sha u kpa ruh ki dei ki Khasi ha ka aiñ kyllum jong ka jingsngew parabynriew. Jar la katta ka Dorbar Dalariti ka la pyrkhing ban khang ia kito kiba iakhun ban aijait kpa, hynrei ym lah shuh pat ban khang ia ki parabangeit Khristan. Kumta ha ka ba khatduh la shem ba kine artylli ki daw ki dei ki ba la pynmih ki kynrum kynram ha ka imlang sahlang. Kumba la kdew barabor ba ka tyllong jong ka snap tynrai Khasi ka dei ka Khyndew, ka Kur bad ka Ktien- kata ka mut ba mar syn sdang ka longiing longsem, ka shongshnong shongthaw donkam ka khyndew ba ju nam ka Meiramew; nangta ha ka imlang sahlang donkam ban tip la ka kur ka jait khnang ban lait na ka shongsang; bad ha baroh ki kam ban korbar donkam ka ktien ha ka duwai ka phirat, ka kren ka khana ka ba lah ban sngewthuh lang salonsar. Hadien kata ka mih ka niam na ka daw ba la laitkylla ki bynriew ia ka hukum blei; nangta ka kñia ka khriam, ka shat ka kheiñ, na ka daw ba donkam ban pynbiang pat ia ka ba la tam la palat na ka hukum blei; nangta ka shad ka kmen, ka put ka tem, ka rwai ka siaw na ka bynta ban kmen ban risa ha ka rong ka taw; nangta ka riam ka beit na ka bynta ban tyrsem ka longbynriew manbynriew, nangta ka thaw duwan dupat, ka tei kpep ka shna krong, ka thung mawbah mawbynna ban pyrto bad kynmaw tympang ia ki longshwa manshwa ki ryngkew basa, ki blei ki dken bad kumta ter ter.

Ha kawei pat ka liang, ha ba bishar lah ban kdew beit plak na matïong ba kito kiba iakhun ban aijait kpa ha ka jingshisha ki thmu ban aijait tnga ha ka ba kut, ban weng syndon ia ka snap longbriew jong ki kynthei. Kumjuh ruh ki riewtrei shitrhem jong ki balang Khristan ki la leh byllai ki kam baradbah ha ka imlang sahlang, hynrei ka thong ka dei ba ki thmu ban ialap dohim dohiap ban pynkylla Khristan ia ki paradoh parasnam Khasi baroh phar. Ki rangbah ba kitkam ha ka Seng Khasi ki syier mynsiem ba la shah tyllep ha kito ki paidbah kiba la kylla Khristan, bad ki pyrshang ban riehtngen ha kiwei pat ki sengehrang niam Hindu ba la tip kum ki RSS, hynrei ka thong ka long ban kyntait ia kito ki paid Khristan kiba ym iasnoh bad ka Seng Khasi sha ka niam tynrai. Ki paidbah ki ba dang shitrhem ha la ka tynrai ban pynneh ia la ka riti tynrai ban kheiñkur kheiñkha na ka kmie ki sah ha ka umdum ha ba khmih ia kata ka mynsiem ieit jaitbynriew jong kita ki kynhun, haba kim lah pat ban poi ha ka thong ba shisha na ka bynta ban kyntiew ia ka jaitbynriew, ia ka ban tehsong lei lei dang hap buh shwa sha kyrpong. Lada kita kiba kam ialade kum ki riewblei bad riewshai Khristan ki la iamrem khlem da lah ban pynurlong ia la ka jingthmu, kumta kim dei ban pynksan jubor ia ka thong kaba kim lah ban poi sha ka jingjop. Lada ki shlan ki dei ban lah kum ki paidbynriew Naga bad Mizo, hynrei la nang pharia para Khristan bad ia aireng para Khristan ha ban da suwan da ka ba pynksan ba ka balang lajong ka dei kaba kynsai tam na ka bynta ka imlang sahlang.

Kata ka thma niam naduh dewbah Europe ka bud syrwet shane ruh kumjuh ba ki parabangeit Katholik ki pynksan ia la ka balang bad kim suitñiew iaki parabangeit Protestants, kumjuh ruh ki parabangeit Protestants da lei lei kim ailad ba ki parabangeit Katholik kin banbor halor jong ki. Khlem da jer kyrpang ia ki parabangeit Protestants namar ba kan shu btai ia ki ba pule, hynrei ym lah ban len ba don sa kiwei pat ki kynhun khaii mynsiem Khristan ki ba la roi kum ki mangkariang ha ka imlang sahlang, kiba lada ym ioh shuh ka baiseng ban pyniaid ia ki kam ialap ki la shu jah rngai bad sahjit sha kyndong.

Kita kiba kam kum ki riewstad riewshai ban aijait kpa ki shu ieng synjor ha ka nongrim ka ba shu bud tynneng na ka pyrthei satlak. Ha kawei ka liang ki pynpaw ba ki sngewkhia ia ka jaitbynriew, hynrei ki iakhun ban aijait kpa da ka ba thmu ban aijait shynrang kumba long lem ka pyrthei satlak. Kita ki juh ki briew ki ba syier ia la ki paidbah ban shah tyllep ha ki dkhar, hynrei ki pynshlur pat ia ki kynthei Khasi ki ba kynrei ban shongkha dkhar ban aijait shynrang. Ha kajuh ka rukom lada kita ki shynrang Khasi kiba iakhun ban aijait shynrang ki la jynjar ban ioh tnga Khasi, lada shah ka lad kin hap shim tnga da kiwei ki jaitbynriew dkhar lada kharlum ne kharthor, hynrei kata ruh ka ba dang artatien bad ki pateng ban mih kin noh ka mon sha ka kmie.Lada bishar sani ia ka rukom long ka imlang shalang ym donkam buh jingkheiñ ha kano kano ka bui ban antad ia ka jingbun ki kynthei Khasi ba ioh tnga dkhar bad lehse shi bynta na ka saw bynta ki la leit bud pura ia la ki tnga dkhar. Ha kaba khatduh kan long ba ki longkpa kum ki shynrang kin long trai khlieh halor ki longkmie bad ki khun ki kti shynrang bad kynthei. Kata ka dei ka pateng bynriew kaba phalang ia ka kam thombor jong ki shynrang ha ka imlang sahlang ia la ki kynthei longkmie bad ia la ki khun samla ne khynnah kynthei bad shynrang.