Ynnai kaba heh kaba ïar da don shwa ruh la ka jong ka sem kali

Ka jingdheng kali ka dei ka daw bah jong kane ka jingbymsuk bad ka jinglat por than eh jong ka leit ka wan kaba hangne ha ka Nongbah Shillong.

D. H. Kharkongor

Ngim dei ban sngewphylla ba balei ba ka East Khasi Hills District Administration ka hap ban pynmih ia kaba kum kato ka hukum, kata, ka jingpyntreikam ia ka kyndon ‘odd & even numbers’ ia baroh ki kali kamai ne ki ‘commercial vehicles’ kiba ju kamai kyrpang tad haduh ha Motphran, da kaba iaid lyngba ia ka Kachari Point bad ia ka Khyndai Lad, kata, nalor kito kiba ju kamai kyrpang beit thik tang haduh ha Khyndai Lad. Kane ka long kat kum ka hukum jong ka Meghalaya High Court, kata, ba ka Sorkar ka dei ban shim khia ha kaba wad ia ki lad ki lynti ki ban pynsuk bad pynkloi ia kane ka leit ka wan kaba hangne ha ka nongbah Shillong. Ka jingdheng kali ka dei ka daw bah jong kane ka jingbymsuk bad ka jinglat por than eh jong ka leit ka wan kaba hangne ha ka Nongbah Shillong.

Lah ban ong ba ka katei ka kyndon ka dei kawei na ki lad ki lynti ban pynduna ia kane ka jingdheng kali kaba hangne ha ka nongbah Shillong, khamtam ia ka jingjur than eh jong ka jingdheng kali kaba naduh na Kachari Point tad haduh ha Motphran, kata, ia kiba iaid lyngba ia ka Khyndai Lad. Ngim dei ruh ban sngew phylla ba balei ba ka East Khasi Hills Local Taxi Welfare Association (EKHLTWA) lem bad ka Synjuk Ki Nongniah Taxi Sor bad Khapsor (SNTSK) ki ia pyrshah jur ia katei ka rai jong ka District Administration.

Ka jingdheng kali hangne ha Sor Shillong kaba kat shaba phai bad ym eh tang ha katei ka bynta kaba naduh na Kachari Point tad haduh na Motphran, kata, lyng-ba ka Khyndai Lad. Nga la ju iai ong ba wat haduh mynta mynne ruh ngim don palat na ka Khyndai Lad bad ka Iewduh ba kumta ngim dei ban sngewphylla ia kane ka jingdheng kali kaba naduh na Kachari Point tad haduh Khyndai Lad bad ruh ter ter tad haduh ha Motphran. Kaba katno tam wei ba ym tang ka ‘Secretariat’ hynrei haduh kiba bun ki ophis Sorkar ruh ki don ha katei ka bynta kaba naduh na Barik Point tad haduh ha Khyndai Lad. Kat kum kane ka rukom pyniaid kali ba uba na mihngi jong ka Sor Shillong un nym poi Khyndai Lad lymda u iaid lyngba shwa ia ka IGP point bad ia ka Kachari point. Ka long ruh kumta kumjuh naduh ia uba na ka phang Shatei Lammihngi jong ka Sor Shillong tad haduh ia uba na ka phang Shathie Lammihngi jong ka Sor Shillong. Kaba katno tam ia u paid jong kitei ki phang uba hap ban shong da ka kali kamai.Te iaei ban dang sngewphylla ia kane ka jingdheng kali kaba naduh na Kachari Point tad haduh ha Khyndai Lad – Motphran?

La hapoh Sor Shillong ne ha ki khap jong ka Sor Shillong ba u paid uba bun u dei uba leit uba wan da ka kali kamai ne u bym lah bor ban don la ka jong ka kali. Kham bun na ki kali kamai ki dei kiba sdang bad kiba kut ha Iewduh. Kumta u paid knup paid trap uba na Shatei jong ka Sor Shillong um nym poi la Shathie lane sha Mihngi jong ka Sor Shillong lymda u da iaid lyngba shwa ia ka Iewduh ne ka Motphran. Ka long ruh kumta kumjuh ia u paid knup paid trap uba na ka phang Sepngi jong ka Sor Shillong bad uba donkam ban leit kyrpang shatai sha ka phang Mihngi jong ka Sor Shillong ne ia u paid knup paid trap ba na ka phang Mihngi jong ka Sor Shillong bad uba donkam ban leit kyrpang shatai sha ka thain Sepngi jong ka Sor Shillong. Lah ban ong ba tang uba bit uba biang u ban mynjur ia kane ka ‘odd and even rule’ ba la pynmih da ka East Khasi Hills District Administration, kata, uba don haduh ar- lai tylli ki kali shimet ne ‘private vehicle’. Uba lah bor ban sei ha kawei ka sngi da ka kali la jong kaba ‘ending odd number’ bad ha kawei pat ka sngi da kawei pat ka kali la jong kaba ‘ending even number’. Ki kali kiba un shong sahuh shaneng sharum, marwei shimet beit thik.

Ngim lah ban tei pap ia u bapli u kup shiliang u sem shiliang wei ba kam shym la shat ha ka jingmut ka jingpyrkhat (conceptualized) ka jong kiba ha shwa ba ka Shillong kan heh kan iar kumne bad ruh haduh katne katne. Kumba nga la dep ong ba kam shym la shat hi ruh wat ha ka jingmut ka jingpyrkhat ka jong kita kiba shimti hadien. Ngi la ‘fail’ naduh myn nyngkong ka sngi & tad haduh mynta mynne kat haduh ba kane ka Sor Shillong lem bad ki khap Sor ki jong ka ruh ki la shu iai heh bad iarpyiar kumne ha la ka jong ka mon, kata, kumba heh bad kumba iar uta u ‘tumor’.

Ngim don hok ban khnium ban khniam ia kane ka jingdheng kali kaba kat shaba ngi phai, kaba namar kane ka jingkhim than eh ka jong ki lynti ki synkien, wei ba naduh nyngkong ka sngi ngi ia hun ia ki lynti ki syngkien kiba iar tang kumba 10-12 phut, kumjuh kumba ngi ia hun ia la i jong i jaka puta ne i ‘residential plot’ iba tang kumba 1600-2000 sq feet. Ngim don hok ban khmih lynti ba kiwei kin ia ai sngewbha ia la ka jaka ka jong ki na ka bynta ban kham pynheh pyniar ia ki surok bad ki lynti synkien haba ialade shwa ngim lah. Kumba ngi ruh ngi da thied ia la ka jaka da ka dor kaba rem ba ki ruh ki da thied ia la ka jong ka jaka da ka dor kaba rem. Ha shwa ba ngin khnium ngin khniam bad ngin khmih lynti na kiwei ba ngi dei ban don shwa ia la ka jong ka jaka set kali ne ‘garage’, kaba hapoh la u jong u pud u sam ne hapoh la ka jong ka phyllaw ne compound), kata ban nym set pynieng baroh shimied ia la ka kali ha ki surok shnong kiba khim (10-12 phut). Ngim dei hi ruh ban thied da ki kali kiba heh bad kiba iar.