Raphael Warjri
Kaei kaba donkam ha ka imlang sahlang ka long ban kylla ka rukom pyrkhat shaphang ka khuid ka suba. Ym don mano mano kiba kwah ban tngit ka met, kumta ki sum ki sleh, ki sait ki pynkhuid ym tang ban hun ha lade shimet hynrei ban phngaiñ la ka khmat bad ka sniehdoh hakhmat ki parabynriew ha ka imlang sahlang. Kum ki briew shimet dang lah ban teh lakam ha la ka rympei longïing longsem ban phikir ïa ka khuid ka suba ha man la ki kamra, ha shakiar bad kyrpong ïing, ha phyllaw ha atad bad ha kper ha phrah lajong. Hynrei palat ïa kata ka long kaba jwat ban pynkohnguh ïa la ki para marjan ban pyrthuh bud lem kumta. Na kata ka daw ka wan ka iktiar na ki dorbar shnong ban kyntu ïa ki parashnong parathaw ban phikir ïa la ka sawdong sawkun jong ka ïing ka sem lajong. Hynrei kaba isaitmet ka long ba ki don ki briew kiba smat ban pynkhuid ïa la ka ïing ka sem, ka phyllaw ka atad bad la ka kper ka phrah lajong, da kaba ki khalah ïa ka ñiut ka ñier, ka jaboh jabaiñ, ka jakhlia jakhlaid sha bar na la u pud lajong. Kim salia ban thut ban wit ki paramarjan tang ban biang la ka rympei lajong. Teng teng ki don kiba shlan ban len pylleiñ pylleiñ ïa la ka tam ka palat lajong ban phikir ïa lade bad leh bym suitñiew ïa kiwei. Kumta kaba leh khuid leh suba ka dei ban long salonsar da kaba pynkhuid la ka jingmut jingpyrkhat ban ym byrsieh ka janor, tang ban khuid ïa lade bad ban pynkhah tngit sha kiwei. Kaba khuid ba suba ka dei ruh ban sngur ha ka janor khnang ban tipbriew ha lade da kaba phikir ban khuid lang ka sawdong sawkun jong ka shnong ka thaw, ka ri ka raij, ka hima sima. Lada baroh ki briew ki lah katta ym donkam ban kyntu ïa kiwei pat namar ba ka jingkitkhlieh markylliang kan sa wanrah hi ïa ka jingkhuid salonsar.
Haba pynshong nongrim ïa kine kiei kiei, khlem artatien ka jinglong tynrai Khasi ha ka liang ka khuid ka suba ka dang sah khyrdong ha ki katto katne ki paidbynriew bad ha ka imlang sahlang. La shem ba ki shnong ki thaw ba kynrei da ki trairi traimuluk, kata ka mut ki shnong Khasi ki sawdong sawkun ka shnong ka thaw ki long kiba khuid ba suba, hynrei ha kito ki dong bad ki kyntoit shnong ba la jyllei ki dkhar ka jakhlia jakhlaid ruh ka jyllei bad ki iing ki sem ruh ki khah tngit, ki ñiut ki ñier ruh ki satah ha phyllaw ha atad bad ha lynti syngkien, khlem da ñiewtang ïa ki kharai ki kyrpong sawdong ka shnong ka thaw. Lehse ym da donkam ban da kdew kti hangno hangno namar ka long ka ba la sakhi tyngkreiñ da ki paidbah. Nalor kata, ki dukan ki basa bam Khasi la shem ba ki tiar ki tar ki mar ki mata ki long kiba khuid ba suba bad phyrnai khriak khriak naduh nabar na ba paw paidbah haduh hapoh kut rympei. Hynrei ki basa ki dukan bam ba die ki dkhar ki lah ban pynthaba nabar ba phalang ban iohi ki paidbah, hynrei ki tiar ki tar ki mar ki mata sha lyngwiar dpei ba shet ba tiew baroh ki kiew rieng bad sop pring sop tngit haduh ki rymmiang. Kine ki long kiei kiei kiba dei ban pyrto ïa ka jinglong khuid jong ki paidbah Khasi naduh tynrai. Jar la katta ym dei ban tohhoh bad khyllew ïa la ki paidbynriew lajong namar ba kiei kiei baroh ki la kylla katba dang mih ki sngi. Byllai ki ïing ki sem, ki shnong ki thaw, ki basa ki dukan jong ki paradoh parasnam ruh la sdang ban kynrei kiba leh sih leh jaboh. Na kano ka daw ym lah shuh ban ñiew tang namar kumba la kdew ha shwa ka dei ba khlem lah ban phikir naduh ba sdang. Kumta dei ban kynnoh hi ïa ki paidbynriew lajong ba kum ki paidbah bad ha la shimet ki la kylla ka jinglong ba syntan bad ym suitñiew shuh ïa ka khuid ka suba. Ka ba sniew tam eh bad ka ba long arsap ka long ba la phikir subani kynjing lehsih ha lade lane ha la ïing la sem, bad ban khalah ïa ki jaboh jabaiñ na la rympei sha u pud sawdong jong ki paramarjan.
Kaba lehkhuid ym dei kaba shitom haduh katta, hynrei kaba lehsih ka long ka ba suk haba jaituh, hynrei jynjar kiwei pat bad jah burom ïa lade. Haba lehkhuid ka bud ryngkat ka phuh ka phieng ha ka dur ka dar ka met ka phad, kumjuh ruh ka koit ka khiah krat ka iai kyrsoi ha ka met ha ka jingmut jingpyrkhat bad ka long ka spah bah ïa la ka longiing longsem bad ka imlang sahlang. Ha ka imlang sahlang ki don ki atiar jong ka jylla kiba dei khmih da ka iktiar tnat sorkar ba la ju tip kum ka Municipal ba lah ban jer ha ka ktien Khasi kum ka Shlemkorbar Sor, bad kane ka ktien ka lah ban kit jingmut ruh ha ka ktien phareng Urban Affairs. Haba shim ïa kine ki artylli ki kyntien ki dei kiba don kajuh ka jingthmu bad ka rukom treikam ha ka sorkar, kumta ka jwat ban shna kyntien la ka jong ha ka ktien Khasi. Ha ka ba ïadei bad ka bam ka dih pat ka don da kawei pat ka tnat sorkar kaba tip kum ka Food Safety kaba dei ka shnat hapoh jong ka tnat Food, Civil Supplies & Consumer Affairs. ïa ka tnat ba ha khlieh lah ban jer ha ka ktien Khasi da ka tnat Sambam Samdih & Ka Thied Ka Pet bad ia ka shnat kaba dei na ka bynta ban shngaiñ ka bam ka dih, kata ka Food Safety lah ban jer Sumar Bam Sumar Dih.
