Raphael Warjri
Katkum ba ka paw na ka jingïathuh jong ki nongsumar Khasi tynrai kiba dang tip thikna ïa ka khad, ka khan, ka kñia ka khriam bad kiwei kiwei ki rukom niam katkum ka tynrai Khasi ki phla ba kiei kiei kiba long riewblei ne riewsniew ki dei kiba long salonsar bad ym dei ba pynkap kyrpang ha kano kano ka kynhun niam ne jaitbynriew. Kawei pat ka bynta ka dei ba ki jynthaw ba kynja mynsiem ki don la ka pyrthei mariang kaba dei kumjuh kum ka pyrthei ki bynriew kumba ngi long. Kumta haba ki bynriew kim lah ban phrung ne bsut lane ban peiphang ïa kata ka pyrthei mariang jong ki jynthaw ba kynja mynsiem, kumjuh ruh kita ki jynthaw ba kynja mynsiem kim lah ban phrung ne bsut lehse wat ban peiphang ïa ka pyrthei mariang jong ki bynriew bad ki jynthaw ba kynja met. Ban suk sngewthuh ki paidbah lah ban kdew katto katne ki nuksa kiba kham shai ba ki briew ki lah ban pdiang kumba ka long ka jingshisha. Shisien lano la ju don ki khep ba ki jynthaw ba kynja mynsiem ki lah ban tynruh bad mushlia ha ka pyrthei jong ki bynriew ba kynja met, kumjuh ruh don ki khep ba ki bynriew ki lah ban poi sha ka ramia jong ka pyrthei ki jynthaw ba kynja mynsiem. Ki nongmuna ba shynna ki dei ba ki bynriew ha pyrthei ki ju iohsngew rngai ïa kaei kaei haba kynjah la ka dei ha ïing ha sem, ha lynti syngkien bad khamtam ha khlaw ha btap, ha lum ha wah. Haba kynjah bad lada don tang marwei ka ju don ka jingsngew ngiew da ki briew ha ka pyrthei kumba don ki mynsiem rngai kiba mih ki sur kynshia lane kumba don ba bud nadien lane kumba ktah ne jyndat hynrei khlem lah ban iohi da la ki khmat. Kum kine kiei kiei ki lah ban long ba shu mutdur na ka daw ba tieng ne syier mynsiem haba kynjah ne tmang. Ka lah ruh ban long kaba iohsngew shisha na ka daw ba don ki mynsiem rngai ki ba pyrshang ban bsut ne phrung ha ka pyrthei ki bynriew khamtam haba kynjah ne tmang tang marwei briew.
Kum kine ki jingsngew kim dei kiba ngeit bieit, namar tang kito kiba mad ïa ka jingjia ha la ka jingim shimet ha lade ki tip kham bha ïa kaba kiwei kiwei kim lah ban pdiang lane ki lah ban ñiew beiñ lane pynrem pynban. Kaba lah ban sakhi marmet ka dei ïa kito kiba la kynnoh ba ki ngat puri, ha kaba barabor la ju ñiew beiñ pynban kum kiba ktah janor ne shiteng khlieh shiteng jabieng. Kita ki mynsiem rngai na ka pyrthei ramia ki lah ban phrung ïa lade ha ka rngiew jong ki briew ba jem rngiew bad ka lah ban ktah jur ïa ka pyrkhat pyrdaiñ bad bunsien la ju ïathuh ba kum kita ki briew ki ju leit swar sha ka pyrthei ramia jong ki mynsiem rngai ne ki purilum puriwah. Ka jingïadei para jynthaw la ha ka pyrthei jong ka khyndew lane ha ka pyrthei ramia jong ka haw haw ki long kumjuh ka jingim bad ki shang kylleng ka meiramew. Ka meiramew ka long kmie ïa ki jynthaw baroh la ha ka imlang sahlang jong ki bynriew lane ha ka lyngwiar jong ki rngai ramia.
Katkum ka jingbatai jong ki lyngdoh ki sohblei ba shisha kiba tip ïa ka tynrai jong ka riti dustur bad jong ka niam kur ka long ba kaei kaei kaba don ha ka pyrthei ki bynriew ka dei kaba long kumjuh ïa ka pyrthei ki rngai ramia. Kumba ha ka pyrthei ki bynriew ki don kiba bha mynsiem bad kiba sniew mynsiem, kumjuh ruh ha ka pyrthei ki rngai ramia ki don ki jynthaw babha kum ki blei ki dken bad ki basniew kum ki ksuid ki khrei. La ïathuh ba ha ka pyrthei ki rngai ramia ba ka hok ka shida, ka sbun ka ieij, ka sngewlem ka thepmynsiem, ka jemnud ka ïaishah ruh ka don, ka pap ka sang, ka bishni ka pihuiñ, ka arsap arphong, ka dom ka bitar, ka shun ka pen, ka kput ka shet kylla ruh ka don kumjuh kum ha ka pyrthei ki bynriew. Na kata ka daw, baroh kaba bha ka dei na ki riewblei bad baroh kaba sniew dei na ki mynsiem ksuid, bad U Blei nongbuh nongthaw u dei uba dap miar tang da ka jingieij suda, tang da ka jingsbun suda, tang da kaba sngewlem shilynter, tang da ka jemnud khlem kut bad ba ïaishah na sdang ha kut. Hynrei ki ksuid ki khrei ha mynkoi u Jom ha khyndai pateng ñiamra ki dap tang da ka byrsieh jong ka thala thaleiñ suda. Ha ka saiñ pyrkhat Khasi U Blei Nongbuh Nongthaw, da lei lei ruh ym ju don ka dom ka bitar, ka tim ka tla, ka pynrem ka ñiewpoh ïa ki bynriew namar ba shlei miar tang da ki jing-long babha suda, bad ki bynriew kiba ryngkang palat ïa ka hukum blei ki shem hi la ka nong katkum ki kam jong ki. Kiba leh bha shilynter ki kamai ïa ka hok, kiba lehsniew shilynter ki kamai ïa ka pap ba iwei-pa-iwei kin mad ha la ka jingim.
Ka Nong ka dei ka kamai jong ki briew ba ki la minot duriap ban ioh myntoi na ka bynta ban ioh kheit ïa u soh na kita ki kam ba la minot bad duriap. Ka dei ka thong ba manla ki briew ki thrang bad angnud ba kan jia kumta ha la ka jingim ba ym dei kumba kiba bun ba lang ki pyrkhat khim jingmut namar ba khwan ba rhah jyndei na ka bynta ban myntoi ha lade shimet.
