U Nongsaiñ Hima, 1969
Man la u riewkhraw la ju pynkynmaw burom ïa u da kaba shon shap ïa ka dur, ne ka kyntien jong u ha ki lut tyngkat ne ki pisa kiba shna kyrpang. Kum kine ki pisa ki ba la pynmih teng khat, ki ju kylla long ki mar ba kordor, bad hadien habud ki ju shong dor shibun shah ban ïa ka dor long kum kata ka pisa. Lehse ki pisa tyngka hyndai kiba don da ka dur ki syiem Bilat, kiba la ñiar ban ioh shuh mynta, kin shong dor da ki spah bad hajar tyngka, bad lah ban iohi ïa ki tang ha ki ïing ba la lum ïa ki tiar mynbarim museum), ne kito ki briew kiba smat ban lum ïa kum kine ki pisa kiba pher, kiba mih tang shisien lano.
Ha Ri India, hadien ka jinglaitluid, dei tang ïa u Rangbah Pandit Jawaharlal Nehru ba la shon shap ïa ka dur jong u ha ka pisa ba shong dor 50 pisa. Na ka daw jong ka spah lyngkhuh snem ka sngikha u Mahatme Gandhi, ka Sorkar India ka pynkhreh mynta ban pynnmih ïa ka pisa ka ban shong dor 10 tyngka ha kaba yn shon shap ïa ka da ka dur u Gandhi. La khmih lynti ba kane ka pisa thymmai kan mih ha une u bnai Nailar jong kane ka snem, bad kito kiba lum ïa kum kine ki pisa bakyrpang, khamtam kito kiba shna ki ri nognwei, ki sap dik dik ban ioh ban buh jingkynmaw ïa kane ka pisa u Gandhi.
Ka jingïakhih ha Jylla Andhra Pradesh ban ioh ïa ka Jylla Telengana bapura bad kyrpang, ka la wanrah ïa ka jingjulor kaba khraw bad kiwei kiwei ki jingtei. Haduh u bnai Naitung jong kane ka snem, la thang 55 tylli ki bus, ka jingjulor kaba la kot sha ka 20 lak tyngka.
Nalor kine, la pynjot 130 tylli ki kali bad ka jingjulor ka long 1.75 lak tyngka. Ka jingduh bakyllum jong ki bor pynïaid bus, ka Road Transport Cooporation ka la poi sha ka 3klur tyngka. Ka State Electricity Board ka la duh 9 lak na ka bynta ka jingpynduh ïa ki kor pynmih electric ha Kothagudem thermal station. Ka jingduh ha ka bynta jong ki rel ka la poi sha ka 2 lak, ha kaba la than hynriew tylli ki kamra re, kawei ka engine bad hynriew tylli ki jingkieng rel. U paidbhur u la pynjulor ruh ia bun ki ïing – dak ki cinema ki skul ki kper soh grape. Yn donkam ha duh 9 klur tyngka ban tei pat ïa kine ki jingduh bad jingjulor ha thaiñ Telengana jong ka Andhra Pradesh.
Ka jinglap ïa ki dieng lyngkhot ha ki thaiñ u Lum Ararat, kiba la ong ba ki la don kumba 4,000 snem ei ei kala pynmih ïa ka jingkylli ba kine ki dieng ki la lah ban dei ki lyngkha na ka lieng u Noah katkum ki jingïathuh khana ha ka Kot Bah. Ki don mynta ki kynhun ki nongwad bad nongtih ki ban krad ïa une u Lum uba jrong 5, 170 metre uba la tap da ka ïor bad u thah shi lynter ki aiom. La ong ba ka jingshem kaba nyngkong ïa kine ki dak kiba la ngeit ba ki ïasoh bad ka lieng u Noah, ka long ha ka snem 1829, da uwei u German, u Dr. Jacob Von Parrott. Ha kane ka snem 1969, la khie im biang kane ka jingwad ïa ki lieng u Noah bad kawei ka kynhun na America hapoh ka jingïalam jong u Harry Crawford bad u kpa jong u, ka khmih lynti ban ioh kmba shi million dolar tyngka na ka synñiang u paidbah ba kin ïaid shakhmat ha kane ka jingïaleh jong ki ban lap ïa kane ka lieng. Ha ka snem 1955, uwei u nong France u Navarr, u la lap ïa kine ki juh ki lyngkhot dieng na kane kajuh ka jaka. U Crawford u la pynpaw shen ba kane kaei kaei ka long ka maïan kaba buhrieh ïalade, bad haba don kano kano ka maïan, u briew u ïaleh ban lap ïa ka.
Ha Ri Khasi, la kheiñ ba ki la don baroh 72 tylli ki kot khubor kiba la mih naduh nyngkong haduh kine ki sngi. Bun na kine ki la jah bad la duh ban bun ruh ki don kiba dang mih thymmai.Lehse ka burom ïa ki kot khubor Khasi ka long ba dei ïa ki kiba la mih nyngkong eh hapoh Assam baroh kawei, shuwei ban mih kano kano ka kot khubor Phareng ne ha kano kano ka ktien.Ka jingdon jong ka radio ne ka jingwan jong ka television lashai lashisngi kan nym lah ban pynblad ïa ka jingpule kot khubor. Wat ha America ki kot khubor bad ki nongpule ki nang roi katba nang mih ki sngi, bad mynta ki mih haduh 62,535,394 ki copy kot khubor man la ka sngi ha America.