Panbor B. Lyngdoh
Ki briew jong ka KHADC ki isih shaba palat da kaba kren beiñ, ñiewbeiñ, pohjait ïa u Kpa Khasi – Khynriam – Pnar – Bhoi – War – Lyngngam la jong, kaba la jam shaba palat pud (beyond limit), ba kito kiba ai Jait Kpa, kim dei shuh ki Khasi. Da kaba kren khlem akor kumne ki pynpaw ïalade ba ki dei khun khlem kpa (Father unknown, Meghalaya Census 2011 ka don hapoh UN Library la lap u (L) PASCAL MALNGIANG). Kine kijuh ki sngewsarong heng bana ka Jait Kmie /Kynthei jong ki, la kharoi sha ka 61/2 lakh shiteng ki khun bym dei na ki kpa Khasi. Out of 14 lakh population(+ -),
Sngewsih shibun eh phi ban kynthoh hangne ba kitei ki khun khlem Kpa jong ka KHADC ki la pynjot – duhjait (massacred) ïa ka Jaidbynriew Kpa Khasi da kaba ki pdiang sngewbha,pyndon burom, pyndeng Syntiew bad pynkylla Khasi ia ki khun bana u Kpa China, Sahep, African, Dkhar kylleng jong ka Ri India bad para riewlum, kine ki don shisha kylleng ki District kat kum ka jingtip jongnga, ym dei ba nga shu jler. Wat hapdeng ki Kñi, ki Rangbah Kur, ki Politicians don bun ki khun bym dei kpa Khasi. Shaphang kane baroh ngi tip bha khamtam eh mangi ki ‘Rengmattah, tangba ngim shlan ban ang, namar ba na ka ïingkmie sha ïingmane bad beit sha ïing ka Menkmie / Kiew bud na-dieng tang iwei 1-2 tylli ki suitcase jong nga. Dei namar kane ka daw ki sa pynksan ïa ka Jait Kmie/Kynthei bad kren beiñ pohjait ïa u Kpa Khasi.
Kitei ki khun khlem kpa ki tip kumno, nangno, hangno ba ki mynbarim – bajah (elsewhere) ki la seng la dang ban leh kumtei ka kam khlem akor ba la kdew haneng ? Haba u (L) B. B. Lyngdoh u ‘riewkhraw Khasi – Khynriam u la thoh ha i Kot Lyngkdop U KHASI ha shwa ka jingwan jong ki Phareng (foreign) ka imlang – sahlang ka long ka man kumno ? Ngim tip. Wat manga ialade uba la ïaid lynti mynta 82 snem tam ka rta, ngam pat ju ïa kynduh ia ki lonngshuwa baim 150 snem ka rta. Sah umdum lyngngoh kitei ki khun khlem kpa, tip ki batai stad halor kano ka nongrim mo ? U (L) J. M. NICHOLS ROY u Kpa jong ka KHADC um shym la tait jait phah tang Jait ïa u, wat lada ka Mrs. Jong u ka dei ka Mem. Balei mynta ? Hato kane kam dei ka jing-leh riewstad shaba (overcivilized) palat jongngo re ? Bad kiba ïa kubur ïa kane dei kiba bun ki khun bym dei kpa Khasi. Namar ki wad jaka rieh tngen ïalade hapoh ka Jait jong ka Kmie / kynthei Khasei – Khasoi. Kane kajuh ka la pynhiardor – pohdor noh.
Namarkata, wat ju sarong kynreit ïa la ka jong, khlem da twad shwa ïa la ka Lyngkdong. Namar kane kajuh ka wanrah ïa ka jingjot (pride goes before destruction). Balei phi ki briew jong ka KHADC phim ïa shim nuksa jong u PM Modi u Amit Shah bad CM Assam, ki kop ban ioh 350 – 400 MP seats sniewbok ba ki la ioh tnag 240 seat shu don bok ba don u Nitish jong ka Bihar bad Naidu jong ka Andra Pradesh kiba la ai lad ba un long PM biang sa shisien khnang ba kin ioh jingmyntoi ïalade.
Nga kyrpad nangne shakhmat ïa ki briew jong ka KHADC ba kim dei shuh ban kren beiñ pohjait shongshit ïa u Kpa Khasi, da kaba ïa nguh pyndonburom ïa ki Kpa bym dei Khasi, da kaba leh kumne phi ïa pynpaw ïa la ka jong ka jingbiej sha kiwei. Map ïa nga ba nga pynpaw shai kdar (crystal clear) ïa ka jingshisha.