Wat la u la iehnoh ïa ka jingpule tang shiteng por, poi Delhi u samla na Shella kum u nongseng kam lajong

Ki mar kiba ka Kong Dohling ka la shna ki dei ki mar kiba la rep hi ha ryngkat ka jingthied ruh na ki shnong kiba marjan.

Shillong, Nailur 23

Ka jingpynlong ïa ka World Food India 2024 ha Pragati Maidan, New Delhi ka la long ka jingïarap kaba khraw shi kat dei ïa ki nongrep bad ki nongseng kam lajong kiba dei napoh ka Jylla Meghalaya namar ka la plie lad plie lynti ïa ki ba kin pyninam ïa ki mar jong ki sha ki briew kiba dei na ka Ri bad kumjuh na shabar ka Ri.

Ïa ka World Food India la pynlong naduh ka 19 tarik u Nailur bad pynkut ha ka 22 tarik u Nailur 2024. Ha kane ka jingpyninam ïa ki jingbam ki la don haduh 21 tylli ki dukan kiba la die bad pyninam ïa ki mar tynrai kiba la pynmih napoh ka Jylla Meghalaya.

Ka Kong Persaralin Dohling kaba shong ba sah ha ka shnong Umeit Bhoirymbong ka la ïathuh ba ka la sdang ïa ka Dohling Food Processing Unit ha u snem 2020 lyngba ki jinghikai kiba ka la ïoh na ka National Rural Livelihood Mission (NRLM) bad ka la shim ruh ïa ka ram lyngba ka Self Help Group (SHG) na ka bynta ban thied ïa ki tiar ki tar kiba donkam.

Ki mar kiba ka Kong Dohling ka la shna ki dei ki mar kiba la rep hi ha ryngkat ka jingthied ruh na ki shnong kiba marjan. Ki mar kiba ka la wan die bad pyninam ha katei ka sngi ki kynthup ïa ki Ginger Candy ne ki jingbam thiang ba la shna na u sying, Papaya Candy, Plum Jam, Ginger Powder, Turmeric Powder ne u shynrai.

“Nga sngewtynnad shibun eh ban ïashimbynta ha kane ka World Food India bad ka dei ka sien kaba nyngkong ïa nga ba ngan wan poi sha kane ka shnong, te nga sngewkmen shibun ha kaba ngin ïoh ban pyni ïa la ka jong ka sap bad ki jingtrei shitom jong ngi bad da ki jingdon kyrhai na ka shnong ka jong ngi”, la ong ka Kong Dohling.

Ka la ïathuh ba ïa kitei ki mar ka la die ha Bhoirymbong bad ha Umsning bad da ka jingïarap lem jong ka NRLM, ki la ïarap ban pynbuh ïa ki mar ha ki dukan kiba don ha Laitumkhrah bad ka la ïathuh ba ka la buh kumba 2-3 ngut ki briew kiba ju ïarap ïa ka ha ka kam.

Na ka liang kane ka longkmie ka la pynpaw ba ka ju ïakynduh shibun ki jingeh hapdeng ka jingïaid lynti ban pyntyllun ïa ka kam shaphang khamtam ha ka liang ka pisa ka tyngka ban thied ïa ki jingdonkam bad wat ha ka jingpynïaid ïew ïa ki mar ruh kumjuh namar lada shna bun ïa ki mar ym lah satia ban pynïaid ïew ïa ki.

Shuh shuh na ka liang ka Kong Dohling ka la ai mynsiem bad kyntu ïa ki paidbah khamtam ïa ki samla kiba iehnoh ïa ka jingpule jong ki bad ki bym don ïa ka kam-ka jam kaba bit ba biang ba kin ïeng ha la ki jong ki kjat bad ban seng ïa ki kam lajong khnang ba kan long ka jingïarap ym tang ïalade shimet hynrei kan plie lad lem ruh ha ka ban ai kam sa ïa kiwei pat.

Ka Kong Dohling ka la kyrpad ruh ïa ka Sorkar Meghalaya ba kan ïai peit bad phaikhmat sha ki nongseng kam lajong kiba dang don shibun bha ki jingduna ha ki liang baroh.

Haba phai pat sha ki mar kiba la die bad pyninam da u samla Lasdonal Khyllep uba dei na ka shnong Mawlong Nongduh kaba don ha Shella Block uba la ai kyrteng ïa ki mar da ka Nongduh Food Processing Unit, u la pynpaw ïa ka jingsngewkmen kaba khraw ban ïoh ka lad ban ïadon bynta ha ka World Food India 2024 namar ba ka dei kaba nyngkong ba u la ïoh ban wan sha Delhi ban pyninam ïa ki mar jong u.

U la ïathuh ba ïa ka Nongduh Food Processing Unit la long trai da ma u bad uwei pat u bahaïing jong u ha ryngkat ka jingïarap ban khmih da ka ICVS. Ha kane ka karkhana la pynmih ïa ki umsoh ba la shna na u sohtrun, sohkhlur, ki achar, ki jingbam thiang ba la pynmih na u sohphan nalor kiwei-kiwei jait jingbam.

U la ïathuh ba ha kane ka Nongduh Food Processing Unit ki don kumba 5 ngut kiba ju ïarap hapoh ka karkhana bad u la ïathuh ba ka dei lyngba ka jingïarap jong ka tnad Food Processing ka Sorkar Jylla ba kin sa lah ban pyntyllun ïa ki kam hapoh ka karkhana.

“Ngi ïoh shibun ki jingmyntoi khamtam kum ki mashin bapher-bapher ba ngin ïoh ban pyntyrkong ïa ki sla tyrpad, ka mashin ban pynlwet ïa ki soh bad ki mashin bapher-bapher bad ki don ki mashin kiba ngi la sngewthuh ban pyndonkam hynrei ki don hi pat ki mashin kiba heh ngim nang ban pyndonkam.

Utei u samla u la ong ruh kiba bun na ki samla ka jylla ki dei kiba la pyndep ïa ki jingpule jong ki ha ki kyrdan bapher-bapher hynrei kim don ïa ka kam ka jam bad kum ma u lei u bym pat pyndep satia ïa ki jingpule ka long kaba eh ban ïohkam-ïohjam. Da ka jingseng kam lajong pat la lah ban ïeng ha la ki jong ki kjat bad u la ong ba kum ki briew kiba don ïa la jingthrang ban trei shitom ha ka jingim, kim dei ban pynsngap ïa ki jingshah kren beiñ bad ki jingshah kynthoh hangno-hangno hynrei ki dei ban ïai durut ha ka kam la ka long kano-kano ka kam ruh.

“Lada ki don kino-kino ki samla kiba don ïa ka mon ban trei bad kiba la iehnoh shiteng ïa ki jingpule jong ki, nga ai mynsiem ïa ki ba kin seng kam lajong bad ban ïeng ha la ki jong ki kjat bad da ka mynsiem ka jingtrei shitom, kan wanrah ïa u soh ka jingjop bad ïa ki jingmyntoi kiba bun”, la ong shuh shuh u samla Lastdonal.

U la ïathuh ba u la ïoh jingïaroh na kiba bun ki paidbah na kylleng ka Ri bad pyrthei kiba la wan sha katei ka prokram halor ka jingbang ki mar kiba ka Nongduh Food Processing Unit ka pynmih bad ka jingitynnad ka rukom song ïa ki kitei ki mar.