The incredible potential of Wild apples (Docynia indica) – ‘Sohphoh Khasi’

Ngi lah ruh ban shna jam  lane ki jellies, achar, umsoh lane wine na u.

Aquiny Befairlyne T Mawthoh

U soh Docynia indica (Wild apples), uba ha ha kyntien khasi ka jongngi ngi khot ïa u da u  ‘Sohphoh Khasi’, ‘Sohptet’, lane ‘Sohjngan’ bad u hap hapoh ki longïing Rosaceae  kaba kajuh  bad ka longïing bad u soh apul, sohphoh nongkhlaw, soh plum, soh phareng. Ïa  une u soh  ngi lah ban shem  ha baroh ki ïew ki hat jong ka ri khasi jaiñtia ka jongngi bad ngi lah ban ioh ïa u naduh u bnai nailur haduh u bnai nohprah. Une u soh u don ïa ka snep ba eh, rben bad u don ruh ïaki dak rongïong rongdieng ha ki snep jong u. Ka snep jong u ka kylla rong haba lah ih na ka rong rongjyrngam shai sha ka rong  stem-jyrngam. Ka jingkylla rong jong u ruh ka shong  haka jingiohsngi  bad  teng teng u don ruh khyndiat I rong saw ha ka snep  ka jong u. Ïa une  soh ngi lah ban shem ha ki ri  Shathie (Southern Asia) kum ha ki ri India, Pakistan, Bangladesh, Bhutan bad ki ri lam shathie mihngi (Southeastern Asia) kum ki ri Thailand, Vietnam, Indonesia, Laos .

Ïa une  u soh bunsien ngi juh bam im da kaba khleh ïa u bad ka mluh bad u sohmynken dung hynrei naka daw ba u jew bad long tyrkhong palat na ka daw ka jingdon jong ki tannins (ka chemical)  hapoh jong u ki briew kim da sngewtynnad than ban bam im ïa u. Ki don ruh kiba shu shet bad ka shini lane mithai ban iohmad  ïa ka jingthiang bad ba un jem .Ngi lah ruh ban shna jam  lane ki jellies, achar, umsoh lane wine na u.

Bunsien ki briew kiba don ïaka jingpang obesity lane ba sngiad palat ki bam ïa u soh bad dih ïa ka um jong u. Ka jingdon jong u ïa ki bitamin, minerals bad kiwei kiwei kiba donkam na ka bynta ka met jong u briew, ka pynlong ïangi  ba   ngin pyndonkam ïa u kum ki dawai . Katkum ki jingwad-bniah lah lap ba une u soh u bun ka bitamin C kaba ïarap iangi ban ïaleh pyrshah ïa kino kino ki jingpang, u don ruh ki calcium ban pynkhlaiñ ïa ki shyieng bad bniat, magnesium na ka bynta ka jingtrei kam bha jong ki thied jabieng. U don ruh  ka bitamin A, B, iron, copper, zinc bad  phosphorus. Ki jylla lam mihngi ka jongngi (Northeast states) ki pyndonkam ïa u kum u dawai na ka bynta ka kpoh, dap lyer, ktha khlieh and khieshit.Ki nong Manipur ki shet ïa u bad ka shini bad ki briew kiba don maw ha u khyllai ki dih iaka. Wat lada u long u soh uba ngi lah ban ioh ha ka dor ba tad bad uba don  bun ki jingmyntoi kiba ngi lah ban ioh na u pynban bun ki briew kim da suidñiew namar ba kim da tip than shaphang jong u bad ruh kawei ka dawbah ka long ba tang  kyndiat eh  ki kot jingthoh  ki don shaphang jong u. 

Bio : Ka kyrteng jongnga ka dei I Aquiny Befairlyne T. Mawthoh bad nga dang leh ïa ka PhD ka jongnga ha ka sobjek Entomology.