New Delhi, Naiwieng:
Naba ka jingjaboh jong ka lyer ha Delhi, kumba la paw ba ka long kaba jaboh tam napdeng ki nongbah ha ka pyrthei khamtam hadien ka jing-rakhe lehkmen ïa ka Diwali, ka la ktah ïa ka koit ka khiah jong ki briew, ha kaba 69% na ki longïing ha ka nongbah bad ka National Capital Region (NCR) ki la ïathuh ba ym duna ïa iwei dkhot ka longïing ki ban shah ktah, la ïathuh ka kynhun wadbniah.
Ka AQI (Air Quality Index) ha ka miet ba la rakhe ïa ka Diwali kata ha ka Sngi Palei ruh ka la poi sha ka 999, kaba dei ka kyrdan kaba heh tam kaba lah ban buh jingthoh, ha ki katto katne ki bynta jong ka nongbah Delhi bad NCR.
Ka jingwad bniah, kaba la leh da ka Local Circles, kaba la ïoh palat 21,000 tylli ki jubab na ki nongshong shnong jong ka Delhi, Noida, Gurugram, Faridabad bad Ghaziabad, ka la pynpaw ba 69% na ki longïing ki don uwei ne bun ki dkhot kiba don ïa ka jingpang sat ryngdang ne pang jyrhoh, 62% ki don ym duna ïa uwei u dkhot uba sngew ïa ka jingsat bad tyrha ki khmat namar ka jingkiew palat jong ka jingjaboh ka lyer bad 46% ki don ïano ïano kiba don ka jingset khmut ne jur ka jingmih eitmut.
Kumba la sakhi la ong ba kham bun kiba shah ktah ki don ïa kiba bun jait ki dak ki shin jong ka jingshitom ha ka met.
Ki dkhot kiba don jingeh ban ring mynsiem ne pang sahiaw ki don 31%, ka jingpang khlieh da 31%, ka jingkhuslai bad lane ka jingeh ban pynleit jingmut 23% bad ka jingeh ban ïohthiah 15%.
Ha kawei pat ka liang kaba pyrshah, 31% ruh ki la ong ba ym don mano mano ruh ha ki longïing jong ki kiba don jingeh satia namar ka jingjaboh jong ka lyer.
Ka jingwad bniah kaba khatduh kaba kum kane la pynlong ha ka 19 tarik, Risaw, katto katne sngi hadien ba la pynjari ïa ka GRAP (Graded Response Action Plan) -1 ba la wanrah ha Delhi bad ka la don ka jingkylla kaba khraw la kumno kumno kawei na ki dak jingpang ha ki ar taïew.
Ka jingdon jong ki briew kiba don jingpang sat ryndang lane ka jyrhoh ka la kiew na ka 36% ha katei ka por sha ka 69% haduh ka sngi Thohdieng.
Tang 23% na ki nongkylli kin pyndonkam da ki tiar pynkhuid lyer ban ïohi ïa ki lyngba kane ka bynta jong ka jingjaboh kaba jur bha bad ka jingkheiñ kaba ïaryngkat ka la ong ba kin shu im bad ka.
Kumba 15% ki la pynpaw ba ki thmu ban bteng ïa ki kam ba man ka sngi jong ki bad ban deng ïa ka Mask haba ki don shabar, kajuh ka jingkheiñ ka la ong ba kin leh ïa kane katba ki dang pynbun ïa ka jingbam kum ki jingbam ne ki jingdih kiba pynkhlaiñ ïa ka bor met, bad kajuh ka Percentage ka la ong ruh ba ki thmu ban leit jingleit na ka bynta ki katto katne bnai.
Ka jingdon jong ki longïing kiba la ong ba kin pyndonkam ïa ki tiar pynkhuid lyer, wat la katta, ka la kiew na ka 18% sha ka 23% ha ki ar taïew.
Kane ka jingjaboh jong ka lyer ka la jur khamtam ha ka por ba don ka jinglehkmen Diwali, ha kaba ki nongshong shnong wat lada la khang pyrshah ban pynbthei ïa ki bom pataka ki dang don kiba pyrshah bad kane ka la long ruh na ki jingpynbthei bom pataka ki jaka ba marjan bad kiwei pat.
