U Nongsaiñ Hima,1969
Katkum ka Riti – Synshar (Constitution) kiba ka Ri India ka pyndonkam ha kane ka Jingsynshar – Paidbah (Democracy), U Lat (Governor) jong kano kano ka jylla (State) um lah ban shu sngap kumto halade, hynrei u dei ban pyntip sha U Khlieh – Duh (President ) jong ka Ri India lada u shem ha kano kano ka por ba ka jingsynshar – khadar ha ka Jylla kam lah shuh ban long kaba ïaid beit ïaid ryntih ha ka rukom kumba ka ju ïaid (kata namar ba don katto katne ki daw kiba kiba pynmih ïa ka jingkynrum – kynram).
Khnang ban kham shai, shisien ba ka jingsynshar – khadar ha Jylla ka la dkoh bad ka la tlot bor (kata namar ba ka jingbym suk – bymhun, ka jingïakynad bad kiwei pat ki kynrum – kynram ki trei jur hapoh ka Jylla), U Lat jong kata ka Jylla u dei shisyndon ban pyntip shaphang kata ha Khlieh – Duh jong ka Ri India, khnang ba un leh ei ei.
Bad kumba ka dei ban long, hadien ba U Khlieh Duh jong ka Ri India u la shem ba ka jingsuk jinghun kam don shuh bad ba ka jingpyntrei kam ïa ki rule ki aiñ ba la thaw kam lah shuh ban ïaid ryntih hapoh ka Jylla baroh kawei, une U Khlieh Duh u ban knieh noh ïa ka bor synshar na ka kti jong kito kiba ju bat ïa ka bad u dei ruh ban pynsahngeh noh ïa ka Dorbar Thaw Aiñ jong ka Jylla tad haduh ba ka jingïaid beit jong kiei kiei kan da mih hadien ka jingïapynbeit thymmai.
Ka jingkheiñ sting jong U Khlieh – Duh ia la ka jong ka kamram halor kane ka bynta, kan pynmih shibun ki jingeh ïa ki bor synshar bad ïa ka Ri India hi baroh kawei. Khnang ban kham shai, shisien ba U Khlieh – Duh jong ka Ri India u la shem ba ka jingsynshar khadar hapoh ka Jylla ka don hapdeng ka jingma(kata namar ba ka jingbym ïatrei lang bad namar ba ka kynja jingklumar ka don), une U Khlieh – Duh um banse khlem da pynbna ba un aiti noh ïa ka jingsynshar – khadar jong ka Jylla ha ka Sorkar India ba kan nang pynïaid tad haduh ba ki jingkylla kin da mih hadien ka jingïapynbeit kaba thikna katkum ka jingdawa jong ka kam. Ka jingbym suidñiew jong U Khlieh – Duh bad jong ki bor synshar kiba ha khlieh ïa kane ka bynta kaba hap hapoh ka jingpeit jong ki, kan kylla long ka kabu ksiar ïa nongshun bad ïa ki bor ïaleh pyrshah kiba kynthup ruh ïa kito kiwei pat ki Seng – Saiñ – Pyrthei kiba ïaleh ban ioh bat ïa ka bor synshar jong ka Ri India da kaba ïai pyrem bad da kaba ïai pynpaw pyrthei ïa ka jingkheiñsting, ïa jingbymtbit bad ïa ka jingbymlah pynïaid kam synshar khadar jong ka Seng Saiñ pyrthei kaba ju bat ïa ka bor synshar.
Da kaba bud dien ter – ter ïa kitei haneng, ngi lah ban sngewthuh ba lada ngi ki Riewlum ngi ïeng skhem ha ka nongrim kaba la pynïeng, ka pork an sa poi ha kaba ki Assamia bad kiwei pat ki bor pynwit bad kiwei pat ki bor pynwit kin nym lah shuh ban pynwit ïa ka lynti jong ngi. Khnang ban kham shai lada ki District Rilum jong ngi kim treh shuh ban ïa don bynta lang ha ka Dorbar Thaw Aiñ bad lada ngi ki Riewlum ngi ïai pynpaw ruh ba ngi pyrshah ïa ka jingleh donbor halor jong ngi, ka por kan sa poi ha kaba ka jingsynshar – khadar ha ka Jylla Assam kan sa long kaba dkoh bad ka bym lah shuh ban ïaid beit katkum ki nongrim jong ka Jingsynshar Paidbah. Bad shisien ba ka la long kumta, ki Assamia kim nym lah shuh khlem da mad ïa u soh jong ka jingkynrum kynram uba ki la pynsan baroh shi katta ne U Khlieh – Duh jong ka Ri India hi um base shuh khlem da leh ei – ei kumba la kdew haneng.
Kumba ka long, naduh ba sdang haduh mynta ngi ki Riewlum ngi don borabor hapdeng ka jingsyier bad hapdeng ka jingshah khñiot beiñ. Hynrei ynda la poi pat kata ka por, ka jinglynga ne ka jingsyier kan sa wan hap kylla halor jong ki Assamia. Khnang ban kham shai, ka jingkynrum kynram ha ka jingsynshar khadar ne ka jingsaham jong U Khlieh – Duh jong ka Ri India ban knieh noh ïa ka jingsynshar jong ka Jylla Assam baroh kawei, kan pynlong ïa ki Assamia (kiba ju bat bor synshar) ban lynga ne ban bynnud namar ba kaba kum kane kaei – kaei kaba ktah wat ïa ki District Ri – thor jong ki hi ka wan mih tang namar ba ki Riewlum kim trei ïasnoh kti lang. Bad bunsien ba ka la long kumta ki Assamia bad kiwei pat ki bor pynwit kin nym lah shuh ban pynwit ïa ka lynti jong ngi.
Ha kaba kut, ki Assamia kin kylla long pynban kum ki nongpynïaleh Hima Rilum namar kin iohi ba ka jingkhlad noh jong ki District Rilum, kan pyllait ïaki na ka jingsuhsat ne kan pynlong ïa ki ban nym duh ia ka bor synshar – khadar halor lade, kata halor ka District Rithor la jong.