Helsinki, Lber:
Ka Finland ha ka nam kum ka ri kaba suk bad kmen tam ha ka pyrthei ka la bteng ha ka phra snem lynter katba ka US ka la hiar sha ka kyrdan 24, ka kyrdan barit tam jong ka ha ka kyrdan jong ka pyrthei.
Ka Denmark, ka Iceland, ka Sweden bad ka Netherlands ki la wan ha ki kyrdan ba san tylli ha ka jingbuh kyrdan, kaba la pynshong nongrim tang ha ki jubab ba ki briew ki ai haba kylli ïa ki ban ai jingkheiñ ïa ka jing-long jingman jong ka jingim jong ki hi, ong ki nongwad bniah.
Ka jingkmen jong ki nong Finland ka long lehse kaba phylla haba kheiñ ïa ka jingjan jong kane ka ri bad ka ri Russia, ka nongshun ba kongsan jong ki, kaba don ha ka snem kaba saw jong ka jingïaleh thma kaba pura bad ka ri Ukraine. Katba ka jingïakynad bad ka Russia ka la nangjur, ka Finland ryngkat bad kiwei pat ki ri Europe, ka la ïohi ïa ka jingjur jong ki jingjia, kum ki jingshah pyndik ha ki bor internet pyrshah ïa ki bank bad ka jingpynthut ïa ka GPS kaba ktah ïa ki liengsuiñ. Ha kylleng ka duriaw Baltic, ki jingtei kiba kongsan hapoh duriaw ki la shah pynjulor ha ki jingleh ba la suba ba ki dei ki jingpynjot, wat la ym shym la lap sabut ïa ka jingïadei bad ka Russia.
Ïa kane ka jingwad bniah la pynmih ha ka sngi Palei da ka Wellbeing Research Centre ha ka Skulbah jong ka Oxford, bad la lum lang ha ka jingïatreilang bad ka Gallup bad ka UN Sustainable Development Solutions Network.
Ki jinglap thymmai na ka kaiphod ki kynthup ba “ka jingngeit ha ka jinglong sbun jong ki para briew ka kham ïadei bha bad ka jingkmen ban ïa kaba la pyrkhat mynshuwa,” ong ki nongwad bniah, da kaba kdew ïa ka jingdonkam jong ka jingshaniah ha ka imlang sahlang.
“Ka jingngeit ba kiwei ki kloi ban pynphai biang ïa ka pla pisa ba la jah jong phi la pyni ruh ba ka long ka jingithuh ba pura bha ïa ka jingdon ka jingsuk jong ki nongshong shnong: Ki ri Nordic sa shisien ki don ha ka kyrdan ba ha khlieh duh jong ki ri kiba suk tam ha ka pyrthei.
Ka US, kaba la hiar hapoh ka thup ki 20 ha ka sien kaba nyngkong ha u snem ba la dep, ka la hiar sa kawei pat ka kyrdan. Ka kyrdan kaba bha tam jong ka ha kine ki phew snem ba la dep ka long 13, kaba la ïoh ha u snem 2016. Ka UK ka la poi sha ka kyrdan kaba rit tam mynta u snem naduh u snem 2017.
Ka Afghanistan, ka shah kheiñ biang kum ka ri, kaba jynjar shitom bad khlem don jingsuk tam ha ka pyrthei, ha kaba ki kynthei nong Afghanistan, ki ong ba ka jingim jong ki, ka long kaba eh jynjar palat. Ka Sierra Leone kaba don ha ka thaiñ sepngi jong ka Africa, ka wan ba ar ha ka bym don jingsuk bud sa ka Lebanon kaba wan ba lai na trai duh.
Ka jingpynbeit kyrdan ïa ki ri ka long katkum ka jingkheiñ kyllum jong ki lai snem jong ka jingbishar bniah ïalade jong ki nongshong shnong ïa ka jinglong jingman jong ka jingim jong ki. La batai ïa ki jingpher da kiei-kiei kum ka jingmih na ka ri baroh kawei na ka bynta uwei u briew, ka jingim kaba koit ba khiah, ka jingdon ïa u para briew ban shaniah, ka jingsngew laitluid, ka jinglongsbun bad kloi ki jingiarap bad ki jingsngewthuh sha-phang ka bamsap.
