Aizawl, ïaïong:
Ka kynhun jong ka Mizoram kaba don hynñiew ngut ki dkhot kan leit sha Guwahati ha ka 24 tarik, Ïaïong ban ïakren ha ka kyrdan sorkar bad ka Assam ban pynbeit ïa ka jingïakynad pud kaba la slem bha hapdeng kine ki ar tylli ki jylla ka thaiñ Shatei-lam-Mihngi, ong u heh ophisar jong ka tnad kam pohiing jong ka Mizoram ha kine ki khyndiat sngi ba la leit.
U Home Secretary u Vanlalmawia un ïalam ïa ka kynhun jong ka Mizoram, katba u Principal Secretary ne u Secretary na ka tnad ïada bad pynroi khappud jong ka jylla ba marjan, u lah ban ïalam ïa ka kynhun jong ka Assam, u la ong.
U la ong ba ki heh sorkar kin pynlong ïa ka jingïalang ka ban sa long ha Guwahati ha ka 25 tarik u Ïaïong.
U heh ophisar u la ong ba ka jingïalang ban wan kan long khamtam eh ha kaba pynkhreh bad pynkut ïa ki nongrim bad ki rukom treikam na ka bynta ka jingïakren ha ka kyrdan Myntri kaba hadien.
“Hynrei kin sa ïakren ruh ïa ki jingeh bad ki jingeh kiba rit jong ka kam khappud, namar ki Myntri kim lah ban ïakren ïa baroh ki sobjek kiba ïadei bad u pud u sam, kynthup ïa ki jingtip ba bniah ha ka por ba ïakren,” u la ong.
U la ong ba ki heh sorkar ki lah ban donkam ban khot ïa ki jingïakren palat ïa ka shisien shwa ka sien kaba bud jong ka jingïakren ha ka kyrdan Myntri. Ki bor synshar ki la pynlong ïa ka jingïakren kaba khatduh bad kaba saw ha ka kyrdan jong ki Myntri ha Aizawl ha ka 9 tarik u Nailar jong u snem ba la lah.
Ha ka jingïakren, kaba la ïashim bynta da u Myntri ka tnat ki kam pohïing jong ka Mizoram, u K. Sapdanga bad u Myntri ka tnat kam pynroi khappud jong ka Assam, u Atul Bora, baroh ar tylli ki kynhun ki la mynjur ban bteng ban bud ryntih ïa ki kyndon ba la mynjur ha ki jingïalang ba hashwa, kynthup ban pynneh pynsah ïa ka jingsuk ha khappud hapdeng ki jylla.
Ki ar tylli ki jylla ki la mynjur ruh ban pynlong ïa ka sien kaba bud jong ka jingïalang ha ka kyrdan jong ki Myntri ha Guwahati kaba la thmu ban pynlong ha ka 31 tarik, Ïaïong jong une u snem ba mynta, ha kaba kane kam shym la urlong. Ha kajuh ka por, u K. Sapdanga u la pynïaid ïa ka jingïalang jong ka komiti pud jong ka jylla ban bishar bniah ia ka jingïalang ka ban sa long ha ka kyrdan sorkar. Ka jingïalang ka la ïakren ïa ka jinglong jong ka jylla bad ka kaiphoT jong ka kynhun pule kaba don saw ngut ki dkhot halor u pud u sam jong ka jylla, kaba la thaw ha ka 25 tarik u Kyllalyngkot, 2024.
Ka kynhun ka la bishar bniah ruh ïa ki kot ki sla kiba donkam ban buh ha ka jingïakren ban wan.
U Sapdanga u la pyntip ha ka jingïalang ba ka jingthmu ba kongsan jong ka sorkar ka long ban pynthikna ba u pud u sam jong ka jylla un long uba shngaiñ khnang ba ki briew kin im suk im saiñ. U la ong ba la pynlong ia ki jingpyrshang kiba khraw ban pynthikna ba ka Mizoram kan ym duh ïa ka jaka jong ka.
Ha kane ka jingïalang la wan ïashim bynta da ka Myntri B. Lalchhanzova, ka nongai jingmut jong u Myntri Rangbah ka jylla (Political) u Lalmuanpuia Punte, u Chief Secretary in-charge u H. Lalengmawia, ki nongmihkhmat jong ki seng saiñpyrthei bad ki seng treimon sngewbha, ki riew shemphang ha khappud, bad ki heh jong ka tnad kam pohïing.
Lai tylli ki distrik jong ka Mizoram- Aizawl, Kolasib, bad Mamit ki ïasam ïa u pud u sam uba jrong 164.6 Km bad ki distrik Cachar, Karimganj, bad Hailakandi jong ka Assam. Ka jingïakynad pud kaba la neh da ki phew snem ka la mih khamtam na ar tylli ki jingpynbeit pud kiba ïaleh pyrshah ha ka por jong ki nongsynshar phareng- kawei naduh u snem 1875 hapoh ka aiñ pud jong ka Bengal (BEFR) bad kawei pat naduh u snem 1933.
Ka Mizoram ka kam ba 509 square mile jong ka Inner Line Reserved Forest (ILRF) ba la buh dak ha u snem 1875 hapoh ka BEFR kum ka jaka ne u pud u sam ba dei hok jong ka. Ha ka jingïapher, ka Assam ka pynskhem ïa u pud u sam ba la batai da ka map jong ka snem 1933 ba la pynkhreh da ka Survey of India 1933 kum u pud u sam jong ka riti synshar.
Kumta, baroh ar tylli ki jylla ki la dawa ïa ki jaka kiba ïatyngkhuh, khlem da pynlong ïa ka jingpynbeit pud ïa ka khyndew haduh kine ki sngi.
Ka jingïakynad ka la nang kiew sha ka jingïakynad ha ki katto katne ki khep, bad ha ka 26 tarik u Naitung, 2021, hajan ka shnong Vairengte jong ka Mizoram, ka jingïakynad hapdeng ki bor pulit jong baroh ar tylli ki jylla ka la pynlong ïa hynriew ngut ki briew ban ïap bad bun ngut kiba la mynsaw.
Naduh u bnai Nailar 2021, baroh ar tylli ki jylla ki la pynlong saw sien ïa ki jingïakren ha ka kyrdan jong ki Myntri, nalor ki jingïakren bad ki jingïalang ba shisha ha ki kyrdan synshar khappud bad ki bor synshar khappud ban pynbeit ïa ka jingïakynad ha khappud kaba la neh da ki phew snem.
