Wuhan, Nailur:
Ka Wuhan Institute of Virology ha China, kaba dei ka jaka pule bniah ba ju pule ia ki jait khñiang jingpang kiba iadei bad u ‘Coronavirus’, ka la mad ia ki jingkynthoh bad jingshah kynnoh ha kiba bun ki ri jong ka pyrthei kynthup ia ka US ha kaba ïadei bad ka jingkynnoh ba u khñiang jingpang Covid-19 u lait na katei ka nongbah Wuhan jong ka ri China.
Pynban mynta ka kynti ki stad saian bad ki doktor kiba pule bniah ha katei ka tnad ki lap bad shna thymmai ia uwei u dawai uba lah ban ïakhun ia kino-kino ruh ki jait khñiang jong ka jingpang Covid-19 bad kumjuh ruh ia ki jait khñiang kiba lah ban kylla dur ne kha thymmai pat na une hi u khñiang jingpang.
Katkum ka jingong jong katei ka kynhun wad bniah, ki dawai kiba mynta ki la lah ban pyntikna ban ai jingïada na ka jingsaphriang jong u Sars-CoV-2 bad ban pynduna ïa ka jingïap jong kiba ïoh kem ïa kitei ki jait khñiang jingpang.
Namar la ïohi ba kito ki dawai kiba la don lypa baroh shi katta ki dang duna ka bor ban ai ka jingïada kaba pura pyrshah ïa baroh kitei ki jait jingpang kiba ma bad shyrkhei. Dei na kane ka daw ba kitei ki doktor bad ki stad saian ka China ha kane ka por ki la shna bad pynmih sa ïa utei u dawai bathymmai uba lah ban ïada ban ïakhun pyrshah ia baroh ki jait khñiang jingpang jong ka jingpang COVID-19.
U khñiang jingpang WIV04 u dei hi u jait khñiang Sars-CoV-2 uba la mih nyngkong eh na Wuhan, kaba long ka nongbah pdeng ba heh tam jong ka China ha kaba ka khlam Covid-19 ka la mih pyrthei nyngkong eh.
Katba ka jingma jong u khñiang COVID-19 ha ka pyrthei ka la nang hiar bad duna, ki nongwad bniah pat ki la maham ba utei u khñiang jingpang u dang lah ban thaw bad kylla dur sha kiwei pat ki rukom ban kane kan dang ïai bteng ban wanrah ïa ki jait jingpang khyllah kiba thymmai katba nang ïaid ki sngi.
Dei na kane ka daw ba katei ka kynhun ki nongpule bniah, ka ngeit ba une u dawai ‘nanovaccine’ ba thymmai un ai ka jingiada kaba bha tam bad uba lah ban ïakhun pyrshah ia kitei ki jait khñiang kiba kha thymmai da u khñiang Covid-19.
Ia une u dawai ‘nanovaccine’ la test nyngkong eh ha ki miaw, ha kaba la iohi ia ka jing seisoh. Ki miaw kiba la ïoh ïa une u dawai Nanovaccine, ryngkat ruh bad 2 tylli ki jingai dawai pynkhlaiñ kumba hapoh 42 sngi, ki pynpaw ba ka bor jong utei u dawai ka long kaba khlaiñ bad ba biang tam ban ïakhun pyrshah ia kitei ki jait khñiang jingpang bad haba ki miaw ba la ai dawai ki la shah ktah ha ki jait khñiang jingpang ba ha rukom ruh, kynthup ïa u Omicron bad Delta, ki pyni ba ka met jong kitei ki miaw ka khlaiñ bad ka don ka bor ban ïakhun pyrshah ïa kitei ki khñiang jingpang kiba leit ban rung bad ban ialeh ban pyntlor ia ka jinglong-jingman jong ka met jong ki.
