Ka Jingmane Blei Kaba Laitluid

Proberb 14 : 17; 11 : 17. Uta uba dom u pynshitom ïala ka jong ka doh.

Da Pr K. Syiemlieh, Mawlum, West Khasi Hills District

Ka jingkylli ka long, hato don mo kaei kaei kaba kham sniew bad kham bymman palat ban ïa ka jingban beiñ da kiba kam Khristan ïa lade pyrshah ïa ka jingmane Blei laitluid jong kiwei ?

To ngin ïa peit bad ngin ia pyrkhat ïa ka jubab halor katei ka subjek bad jingkylli haneng. Lai tylli ki mat harum :

1). Ki briew kiba kam Khristan ïa lade (2) Ki Shnong kiba don khleh ki niam ne balang Khristan. (3) Ki Shnong ba don tang kawei ka niam ne balang Khristan.

U Nongthoh u kyrpad ïa ki nongpule b aroh lada dei ki Nongsynshar pyrthei, Nongsynshar Shnong ne ki Nongïalam niam bad kumjuh ki riew paidbah, ban ym kyrkieh ban sngewmong ne khih bitar lane sngewrem. Proberb 14 : 17; 11 : 17. Uta uba dom u pynshitom ïala ka jong ka doh. Kynmaw ba u Soitan un sa pynkhih bitar lada ka la dei ïa u, namar um sngewbha ban kren ne thoh ïa ka jingshisha. Sngewbha pule suki bad ïaishah haduh ban da kut.

U Nongthoh u thoh  ïa kaei kaba la jia ha ka ri Khasi Jaiñtia, ba la ju tip kum ka ri tip briew tip Blei (ym ka ri la ithuh ïa U Blei) ba la ju ong ruh ka ri ba ieit ki blei (nga ong ka ri ba ieit U Blei) Tangba kam pat dei ka ri kaba ieit ïa U Blei.

1. Da kiba  kam Khristan ïa lade : Ka ktien ‘Khristan’ ka mut’ ki Nongbud jong U Jisu Khrist.” Ka shim ïa ka jaka jong ka ktien ‘Synran.’ Ki Kam 11 : 26. U Jisu Khrist U long Uba jemnud, dap da jingieit, jingsngew synei sngewlem, ïaishahslem, kloi ban ïarap, pynjem ïa ki jingeh, kloi ban ïarap ïa ki briew na ka jingshitom jynjar. Um ju kren beiñ, lehbeiñ ibeiñ ne ñiewbeiñ ne pynshitom, pynsheptieng ne byrngem ïano ïano ruh. Hynrei U shah lehbeiñ, shah ban beiñ bad shah pynshitom beiñ wat haduh ka jingiap diengphna na ka bynta ka pop jong kiwei. Hynrei sngewsih ban tip ba ki briew kiba khot Khristan ia lade ki long pynban markhongpong bad ka jingim bad jingleh U Khrist. Ha ka jingsngew Khristan than eh ïa lade ki long pynban ki nongban beiñ bad pynshitom beiñ ïa kiwei pat kiba ki pyrkhat ba kim dei ki Khristan kum ma ki, TANG NAMAR KA JINGïAPHER KA SNGI MANE BLEI. Halor kane wat kiba dang long niam Khasi ruh ym pat ju iohsngew koit ba kin leh ïa ka ban pynshitom ïa ki Khristan.

2. Ha ki katto katne ki Shnong ba don Khleh ki Niam ne balang Khristan : Kane ka jia namar don ki balang/niam Khristan kiba mane Blei ha ka Sngi Nyngkong (Sunday)don ruh kiba mane Blei ha ka Sngi Ba Hynniew (Saturday ne Sngi Saitjaiñ). Ka jingeh kaba mih na kane ka long lada don ki briew kiba mih noh na ka balang/niam ba mane blei ha ka sngi Sunday bad thmu ne leit pynïasoh bad ka balang/niam kaba mane Blei ha ka sngi Saitjaiñ. Ka ju mih ka jingsngewpyryhah kaba jur bha kat haduh ban poi ka jingpyrkhat ban pyntieng, byrngem tait ne beh shnong ia ki bapli. Lehse ki pyrkhat ba ki la ngeit ia ka niam khyllah. Kine ki briew ki klet noh ïa lade ba ki KYRTENG KHRISTAN, ka jingsngew bishni pihuiñ ka rung ha ki. Ki pynshit pynkhih ïa kiwei ruh ban pyrshah lem bad ki. Lum committee balang ne shnong ban ïa leh ïa kito bapli kiba long tang marwei ne ar ngut ne tang shi ing. Shuh shuh haba kito kiba la KYLLA NIAM THYMMAI kim lah ban shu shong sngi ar sngi ha ka shitaiew. Ki sdang ban die ki jingdie khutia mutia. Hangne ruh hadien katto katne por pynjari da ka aiñ ne hukum bym shah ban die jingdie. Ka Shnong ka thaw aiñ THYMMAI tang namar ban PYRSHAH IA KITO KIBA DANG KYLLA NIAM THYMMAI. Kane ka long thik ki dak ki shin ba thikna BA KA JINGMANE BLEI BA LAITLUID ka la jan poi ha kaba KUT SHEN hangne ha RI KHASI Jaiñtia jong ngi ruh. Kum kine ki jait jingjia ki la jia TANG HA KI KATTO KATNE ki Shnong ha KI NONGKYNDONG ha kaba ka JINGISIH NE SHUN BIEIT ïa ka niam jong kiwei. Ka jyllei bha. Haba kumne shano shuh KA JINGLAITLUID ban shakri Blei? La ka shong hok mo ban pynbor ïano ïano ban SHAKRI BLEI, Hato U TRAI KYNRAD NONGBUH NONGTHAW Um shym la thaw ïa uwei pa uwei KA MON LAITLUID BAN JIED ?

3.Ki Shnong ba don tang kawei ka Niam ne Balang Khristan : Kane lei lei ka jingjia kaba kham runar bad kham bymman shuh shuh. Don ki Shnong ha kaba tang kawei ka jait niam Khristan ka don. Ki Nongsynshar Shnong ruh dei ki juh, ki Nongsynshar ba kynja mynsiem ne Nongialam niam ruh dei ki juh. Tang shu don uwei ne ar ngut ne shi ïing kiba thmu ban leit iasoh noh ha kawei pat ka Niam ne Kynhun balang ba ki dang shem thymmai kata lei lei kaba kham kordit shuh shuh. Baroh kawei ka Shnong, baroh kawei ka balang ka ieng ban pyrshah, byrngem, pyntieng pynma tyngeh ban khang ïa ki bapli da kaba jubor. Ban ym don jingkit khlieh lada jia kaei kaei lane byrngem tait ne beh shnong ïa ki, wat TANG BAN PYNLONG JINGïASENG NE BAN RWAI ïAROH ïA U BLEI ha kata ka ING RUH KIM SHAH. BYRNGEM ïa ki bapli, lada ym kohnguh khlem pep kin lynthem maw bad pyniap ruh. Ka jingmane jong ki bapli KA SHU LONG HA KABA JAR JAR namar kin tang mane Blei ha kaba PAE NE IOHSNGEW ka SYRNGIEW JINGIAP KA AP ïA KI. Namar ki MANE BLEI HA KA SNGI SAITJAIÑ (Saturday). Kane ka jia ha kane ka RI TIP BRIEW TIP BLEI hangne ha RI Khasi BAIEIT ha ka SHNONG BA DON tang ki KHRISTAN SUDA TANG KAWEI KA NIAM KHRISTAN. Nongpule Baieit jong nga, WAT SNGEW KYNDIT ïA KANE. TANGBA nga AINGUH IA U BLEI Ba don mynta ki BRIEW KIBA IEIT SHISHA ïA U BLEI kim sheptieng wat la ki hap ban MANE ïA U BLEI HA KABA RIEH BAD JAR JAR. Ha kum kata ka jait Shnong. (Mathaios 18 : 20; Rom 35 : 39; Salm 23). Hato kumno phi pyrkhat ïa kaba kum kane ? Don jingiapher na ki Shnong ne Ri Hindu ne Muslim ne Komunis ? Kine kiba shah ban beiñ dei namar ki don tang khyndiat ki hap ban shu shah namar ki long ki bym don bor ne jingnang jingtip. Ha kiba kum kine ki jait shnong ka AIÑ ROBIBAR ka long da shisha kaba ngiew eh. Namar wat ha ki shnong ba don khleh ki jait niam ka jingban beiñ ia ki ka don. Kum kaba khang ban die jingdie ha ka sngi Sunday ne Robibar. Haduh ba don ki riew kynthei kiba duk shisha kiba hap ban bsa lane kamai jakpoh ïa lade bad ïa ki khun, ki hap ban sangeh noh ban die jingdie ha ka sngi Sunday namar la adong da ka shnong wat la ka sngi mane Blei jong ki ka la long kum myn hynnin ka sngi.

Ki Mat ban ïa pyrkhat :

*Kitei ki jingjia haneng ki la jia bad ïai jia jan man la ka snem ha ki shnong bapher bapher.

* Lada kylla niam para ba ia mane lang ha ka juh ka sngi kam da don jingpher. Lada kylla noh ha ka niam ba iapher ka sngi mane Blei, ka jingbyrngem ban beh na ïing ne na shnong ka jia, namar bym mane lang ha ka sngi kaba kiba bun ki ïa mane. Ka JINGBITAR ka mih. Balei ?

*Kumno ngi sngew lada shah ban beiñ ki Khristan RIT PAID ha ki KHRISTAN BUN PAID. Kumno pat lada sha lehbein ki KHRISTAN ha ki bym pat LONG KHRISTAN.

*Don ki Shnong ki bym shah ne ai jingbit ban ïalap ïa ka Ktien jong U Blei, hane ba ka la dei lypa ka shnong Khristan ym don RIEWPYRTHEI shuh. Hynrei kim iohi ne sngewthuh ba kiba KHAM BYMMAN tam eh dei kiba kam Khristan ne ki Shnong Khristan hi. Mathaios 11 : 24. Kham jem ïa ka Sodom ban ia kata ka Shnong ha ka SNGI BISHAR ong U JISU.

*Hangno ha ka Baibl la Hukum ne Adong da U Blei ba ym bit die jingdie ne thied jingthied ne ban ym trei eiei ha ka Sngi Sunday ?

*Haba leit ha kano kano ka shnong ban hikai Baibl ïa kito kiba kwah ban tip ïa ka jingshisha, shah kren pynban da ki ktien khor ktien byrngem – pyntieng. Dei mano phi tip, dei pynban da ki NONGIALAM NIAM ki kren ym kum ki reiw donburom, hynrei kum ki riewkai.

*Khlem artatien ban lada kiba kham bun na ki paid nongshong shnong ha ka pyrthei ki dei ki Khristan, ban pynkohnguh ïa ki dkhot balang ban nym kylla ne wat ban pynkylla Khristan ïa ki bym pat long Khristan kan ym dei tang da kaba byrngem beh shnong hynrei da ka wait syndon.

*Ban khang ïa ki dkhot balang ban ym leit sngap ïa ka jingïalap jong kiwei ki kynhun niam, shu byrngem ban OT BALANG lada kim kohnguh. Hato ym don da kiwei ki lad LAIT NA KABA BYRNGEM NE PYNSHEPTIENG ?

Ban pynkut, ym lah ban tip la kitei ki jingjia baroh ba la leh ha ki balang ha Nongkyndong ki nongïalam ba halor duh ki tip ne em. Ba ka don ka jingbanbeiñ da kiba KIT ïA KA KYRTENG KHRISTAN ha kaba ïadei bad ka jingmane Blei ban jeid ban mane da ka mon BA LAITLUID. Khamtam ïa kito kiba jied BAN MANE ïA U BLEI HA KANO KANO KA SNGI la ha kano kano KA NIAM KHLEM DA PYNBIEIT NE PYNSHEPTIENG ne PYNSHITOM.

Nga tip skhem ba U Blei U ieit ïa baroh kynthei ne shynrang. U kwah ïa ngi ban pynbeit la ka LYNTI (Haggai 1 : 7). U Blei U iohi ïa ka jingshah shitom ki briew jong U(2Thessaloni 2 : 4 – 7, 10 – 12). Ka jingmaham ïa ki nongbanbeiñ (2Thessaloni 2 : 6, 8 – 9). Ngi die ban pyrkhat ngim lah ban leh bymsuidñiew, ngim lah ban khapbrip, ngim lah ban sngewbiang halade, ngim  dei ruh ban shah ba ka jingsngew niam kan shim kabu ban banbein ne lehbeiñ ïa kiba don ha kiwei ki jingngeit. Katno tam ïa ki KHRISTAN kiba bah bad kit ha ka met ïa ka NAM BAD KYRTENG U JISU U KHUN JONG U BLEI ban long kum ma U Uba lui lui bad jemnud, Um ju pynshitom ïano ïano ruh ki bym ngeit ïa U TAD YNDA KA AKHER KA SNGI BISHAR KUT KAN POI. Kynmaw ba wat kiba dang LONG NIAM  Khasi ki bym pat pdiang ïa U JISU ruh ym pat ju iohsngew ba ki pynshitom ne leh beiñ ïa ki Khristan.

Ngam thoh ban pynrem, ne kren beiñ ïano ïano hynrei khnang ba yn dup pynbeit halor kano kano ka jingbakla ba la leh ko ki kpa – ki kmie namar ba nga ïathuh ïa kaba shisha ha phi ?” Ai ba U BLEI UN KYRKHU ïA PHI KI NONGPULE.

                                                                                                               Amen